لە ماوەی مانگی ڕابردوودا پلەکانی گەرما لە بەشێکی زۆری سەهۆڵبەندانەکانی جەمسەری باشوور بە تێکڕا ١٠ پلەی سەدی لە سەرووی ئاساییەوە بووە. ئەم شەپۆلەی بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی لە ئەنتارکتیکا بە نزیک لە ژمارەی پێوانەیی وەسف دەکرێت. بەگشتی پلەی گەرمی جیهانی لەماوەی ٧ مانگ لە ساڵی ٢٠٢٤ەوە چەندین ژمارەی پێوانەیی شکاندووە.
بەپێی ڕاپۆرتێکی گاردیانی بەریتانی، تێکڕای پلەی گەرمی هەوای ناوەڕاستی زستانی جەمسەری باشوور لە هەندێک ڕۆژی مانگی پووشپەردا گەیشتە 28 پلەی سەدی. دوایین داتاکان دەریدەخەن کە پلەکانی گەرما لە بەشێک لە ئەنتارکتیکای ڕۆژهەڵات، کە بە ساردترین شوێنی سەر زەوی دادەنرێت، ئێستا لە ٢٥ تا ٣٠ پلەی ژێر سەدی نزیک دەبێتەوە.
بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی لە ئەنتارکتیکا
توێژەران هۆشداری دەدەن لەوەی لە زستانی داهاتوودا ڕەنگە شەپۆلی گەرمای زیاتر ڕووبدات. ئەمەش ڕەنگە کیشوەری ئەنتارکتیکا لە گەرمترین وەرزیدا (هاوین) لاواز بکات و توانەوەی سەهۆڵەکە خێراتر بکات. زیادبوونی توانەوەی سەهۆڵی جەمسەری باشوور دەتوانێت ڕەوتی زەریاکان بگۆڕێت. ئەم ڕەوتانە ڕۆڵێکی گەورە دەگێڕن لە سووڕی ژیانی هەسارەکەماندا.
زۆربەی سەهۆڵەکانی سەر هەسارەکە لەم کیشوەرەیە و ئەگەر هەمووی بتوێتەوە، تێکڕای ئاستی دەریا زیاتر لە ٤٥ مەتر بەرز دەکاتەوە. تەنانەت پارچە سەهۆڵی بچووکتر، وەک ڕندوەکان، ئەگەر بتوێتەوە، دەتوانێت ئاستی دەریا نزیکەی ٣ مەتر بەرز بکاتەوە. کە ئەمەش کارەساتبار دەبێت بۆ شارە کەنارییەکان.
شەپۆلی گەرمای ئەم دواییەی جەمسەری باشوور دووەم شەپۆلە کە لە دوو ساڵی ڕابردوودا گەیشتووەتە ئەم کیشوەرە. شەپۆلی گەرمای پێشووی مانگی ڕەشەمێی ساڵی ٢٠٢٢ بوو، کە بووە هۆی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما تا ٣٩ پلەی سەدی و داڕمانی بەشێک لە سەهۆڵبەندانێک بە قەبارەی شاری ڕۆما.
زانایان هۆکاری ئەم شەپۆلە گەرمایە بە تێکچوونی گێژەڵوکەی جەمسەری (Polar vortex) دەزانن. هەروەک نیوەگۆی باکوور، نیوەگۆی باشووریش زریانی جەمسەری هەیە. بای بەهێز کە لە بەرگەهەوای سەرەوەدا دەسوڕێتەوە و هەوای سارد لەم جەمسەرەدا دەگرێت. کاتێک زریانێکی جەمسەری باشوور تێکدەچێت، هەوای سارد کە گیری خواردووە ئازاد دەبێت و تەقینەوەکانی بەرەو باکوور دەڕۆن. ئەمەش وا دەکات هەوای ئەم جەمسەرە گەرم بێت.
