ڤیتامین D ماددەیەکی خۆراکی سەرەکیە کە بە ڤیتامینی تیشکی خۆر ناسراوە کە لەڕێگەی بەرکەوتنی خۆر و سەرچاوەی خۆراکی و تەواوکەری خۆراکەوە دەست دەکەوێت. ئەم ڤیتامینە ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لەزۆرلايەنی تەندروستیدا. وەک تەندروستی ئێسک وکارکردنی بەرگری لەش و زۆر شتی تر.
هەندێک لێکۆڵینەوە دەريدەخەن کە نزیکەی 48%ی دانیشتوانی جیهان ئاستی ڤیتامین D یان لە خوێندا کەمە. ڤیتامین D3 بەتەواوکەرێکی بژاردەی سەلامەت و گونجاو دادەنرێت بۆ ئەوەی یارمەتیت بدات لە دابینکردنی پێداویستییەکانت. بە تایبەت ئەگەر مەترسی کەمی ڤیتامینت لەسەرە.
لێرەدا باس لەوە دەکەین کە چۆن ڤیتامین D3 دەتوانێت سوود بە تەندروستی بگەیەنێت:
- ده توانيت پێداویستییەکانتان دابین بکات
- نیگەرانییە کان کەمبکاتەوە
- کاریگەرییە نەرێنيەکان نەهێڵێت
- ڤیتامین D3 پێویستە بۆ هەڵمژین و بەکارهێنانی کالیسیۆم و فۆسفۆر، کە زۆر گرنگن بۆ پاراستنی ئێسکەکان وبەهێزکردنيان
- ڤیتامین D3پێویستە بۆ گەشەی ئێسک و بۆ دووبارە داڕشتنەوەی ئێسک، پرۆسەیەکی جەستەییە کە بریتییە لە لابردنی شانە کۆنەکانی ئێسک لە ئێسکەپەیکەر و دروستبوونی شانە نوێیەکانی ئێسک
- ئەم ڤيتامينە گرنگە بۆ تەندروستی بەرگری لەش و خۆپاراستن لە نەخۆشی
كەمی ڤیتامین D دەكرێت ببێتە هۆی چی؟
کەمی ڤیتامین D دەتوانێت ببێتە هۆی ڕوودانی هەندێک حاڵەتی خراپ ، وەک هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزمی، هەروەها مەترسی هەندێک هەوکردنی تر وەک کۆڤيد و ئەنفلۆنزا. هەندێک جار ڕەنگە هۆکاری قەڵەوی پەیوەندی بە کەمبوونەوەی ئاستی ڤیتامین Dەوە هەبێت. هەروەها پێدەچێت ڤیتامین D کاریگەری لەسەر کێشی جەستە هەبێت لەڕێگەی ڕێکخستنی گەشەی خانە چەورییەکان و گۆڕینی دەربڕینی هەندێک چین و ئاستی ئەو هۆرمۆنانەی کە کاریگەرییان لەسەر برسێتی هەیە. باری دەروونی ڕێکدەخات، شلایگەر دەڵێت: ڤیتامین D3 بەشدارە لە بەرهەمهێنان و ڕێکخستنی گواستنەوە دەمارییەکانی وەک سیرۆتۆنین کە گرنگە بۆ ڕێکخستنی باری دەروونی.
ڤیتامین D3 بە شێوەیەکی سروشتی لە کام خواردنانەدا هەيە؟
- ماسی چەور
- زەردێنەی هێلکە
- پەنیر
- جگەری گۆشتی مانگا
لە هەر ژەمێکیشدا بڕێکی کەم لە ڤیتامین D3 بوونی هەیە. هەرچەندە ڤیتامین D3 لە تەواوکەرەکان و چەندین سەرچاوەی خۆراکدا هەيە بەڵام دەتوانیت بە بەرکەوتنی بەردەوامی خۆر پێداویستییەکانتان دابین بکەیت. ئەمەش لەبەر ئەوەی پێست لەکاتی بەرکەوتنی تیشکی سەروو بنەوشەیی لە تیشکی خۆرەوە ڤیتامین D بەرهەم دەهێنێت.٢٠ خولەک يان زياتر بەرکەوتنی تيشکی خۆرلەسەر دەموچاو و قۆڵ و بەگشتی بەسە بۆ وەرگرتنی ڤيتامينی تەندروست لە پێستدا. دەبێت ئەوە لەبەرچاو بگرين هەندێک هۆکار دەتوانن کاريگەريان هەبێت کە پێست چەندە پێويستی بە ڤيتامين هەيە وەک ڕەنگی پێست و تەمەن هەروەها شوێن و گۆرينی وەرز و کاتی ڕۆژەکەت کە چەندە ڤيتامين بەرهەم دەهێنێت.
چی بکرێت پێش بەکارهێنانی تەواوکەريە ڤيتاميناتەکان؟
باشتر وایە پێش دەستپێکردنی تەواوکەرييە ڤيتامينيەکان لەگەڵ پزیشکەکەت قسە بکەیت، بەتایبەتی ئەگەر دەرمانی تر دەخۆیت یان هەر حاڵەتێکی تەندروستی بنەڕەتیت هەیە. تەواوکەری ڤیتامین D لەوانەیە کارلێک لەگەڵ هەندێک دەرماندا بکات، لەوانە کۆرتیزۆل و دەرمانی گرژبوون یان بەرزبوونەوەی کۆلیسترۆڵ. هەروەها تەواوکەرە خۆراکییە ژەمە بەرزەکان ڕەنگە بۆ ئەو کەسانە گونجاو نەبن کە حاڵەتی تەندروستی تایبەتیان هەیە، وەک زیادبوونی پاراتایرۆید، سارکۆئیدۆزیس یان نەخۆشی گورچیلە.
وەرگێران و ئامادە کردن: بينای بەهادين
