کاتێک زاناکان پشکنینیان بۆ کۆمەڵێک پلاستیکی ڕیسایکل کراو کرد کە لە ١٣ وڵاتەوە کۆکرابوونەوە. ٦٠٠ جۆر مادەی ژەهراوی مەترسیدار لە پلاستیکە ڕیسایکل کراوەکاندا دۆزرایەوە. هەر لەبەر ئەم هۆکارە زانایان پلاستیکە ڕیسایکل کراوەکان بە نەگونجاو دەزانن بۆ مەبەستی ژینگەیی و بەربەستێک لە بەردەم دروستکردنی ئابوورییەکی بازنەیی تەندروست.
بەگوێرەی بابەتێکی توێژەرانی زانکۆی یۆتۆبۆری، ئەو پلاستیکە ڕیسایکل کراوانەی لە ١٣ وڵاتی جیاوازەوە کۆکراونەتەوە، سەدان مادەی مەترسیداریان تێدایە. لەوانە دەرمان و قڕکەر. لەم پلاستیکانەدا نزیکەی ٦٠٠ پێکهاتەی کیمیایی دۆزرایەوە. ئەم ماددە کیمیاییانە مەترسیدارن بۆ کرێکارانی کارگەی ڕیسایکلکردن، بەکارهێنەران و بۆ هەموو کۆمەڵگاکان بەگشتی.
ڕاپۆرتێکی دامەزراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان ڕایگەیاندووە، ساڵانە دوو لەسەر سێی ئەو 430 ملیۆن تۆن بەرهەمە پلاستیکییە دوای تەنها یەک بەکارهێنان فڕێدەدرێن. ئەمەش دەبێتە هۆی بەرهەمهێنانی بڕێکی زۆر پاشماوەی پلاستیکی کە هەم زەوی و هەم زەریاکان دەگرێتەوە.
توێژینەوەیەک لەسەر بوونی مادەی مەترسیدار لە پلاستیکە ڕیسایکل کراوەکاندا
لە توێژینەوەیەکی ئەم دواییەدا پلاستیک لە کارگەکانی ڕیسایکلکردن لە ١٣ وڵاتی جیاواز لە ئەفریقا، ئەمریکای باشوور، ئاسیا و ئەوروپای ڕۆژهەڵات کۆکرایەوە. هەموو ئەم پلاستیکانە سەدان مادەی کیمیایی زۆر ژەهراوییان تێدابوو. بە گشتی ٤٩١ پێکهاتەی ئۆرگانیک لە پلاستیکەکاندا دەستنیشانکران و پێوانە کران. هەروەها ١٧٠ پێکهاتەی دیکە بە شێوەیەکی ئەزموونی لێکۆڵینەوەیان لەسەر کرا. ئەم پێکهاتانە لە پۆلە جیاوازەکانی وەک قڕکەر، دەرمان، ماددە کیمیاییە پیشەسازییەکان و زیادکەری پلاستیکی بوون.
ڕێسای کەم هەیە سەبارەت بە ماددە کیمیاییەکان لە پلاستیکەکاندا و بازرگانی نێودەوڵەتی بە پاشماوەی پلاستیکەوە پرسەکە ئاڵۆزتر دەکات. بە گوتەی توێژەران، ئەو ماددە کیمیاییانە مەترسی لەسەر کرێکارانی کارگە و بەکاربەران و کۆمەڵگا بە گشتی دروست دەکەن. پێش ئەوەی پرۆسەی ڕیسایکلکردن بتوانێت یارمەتیدەر بێت لە ڕووبەڕووبوونەوەی قەیرانی پیسبوونی پلاستیک، دەبێت پلاستیکەکان لە ماددە کیمیاییە مەترسیدارەکان ڕزگار بکرێت.
بەپێی حیساباتی توێژەران لە کۆی 130 هەزار مادەی ناو پلاستیکە ڕیسایکل کراوەکان، 25% ژەهراوی بوون. بۆیە هیچ ماددەیەکی کیمیایی پلاستیکی ناتوانرێت وەک سەلامەت پۆلێن بکرێت.
چارەسەرێکی سەرەکی بۆ ئەم کێشەیە هەیە. ئەویش ئەوەیە بەکارهێنەران هانبدرێن بۆ بەکارهێنانی بەدیل بۆ پلاستیکەکانی یەکجار بەکارهێنان وەک کیسی قوماش و کەمکردنەوەی بڕی پاشماوەی پلاستیکی بەرهەم هێنراو.
