دراوی دیجیتاڵی چییە؟ هەموو شتێک دەربارەی دراوی ئەلیکترۆنی و بازاڕی کریپتۆکارێنسی

هەموو شتێک لە بیتکۆین دەستی پێکرد؛ ئەو کۆمەڵە کۆدە کۆمپیوتەرەی کە لە ساڵی ٢٠٠٩ لەلایەن کەسێک یان کەسانێکەوە بە ناوی ساتۆشی ناکامۆتۆ ناسێندرا، شۆڕشێکی گەورەی لە ئیکۆسیستەمی داراییدا کرد. پێش بیتکۆین کەم کەس ئاشنای زاراوەی دراوی دیجیتاڵی نەبوو، بەڵام وردە وردە ئەم زاراوەیە بووە جێی بایەخ و ئەمڕۆ نزیکەی هەمووان باسی دەکەن.

دراوی دیجیتاڵی یان دراوی کریپتۆ جۆرێکی نوێی پارەیە کە لە ئینتەرنێت و لە فەزای لامەرکەزیدا هەیە کە پێی دەوترێت بلۆکچەین. ئەم دراوانە بە ئامانجی نەهێشتنی ناوەندەکانی وەک بانک و پەیوەندی ڕاستەوخۆی نێوان مرۆڤەکان دروستکراون و لە دەیەی ڕابردووی بوونیاندا زۆر سەرکەوتوو بوون.

دراوی دیجیتاڵی چییە؟

دراوی دیجیتاڵی جۆرێکە لە سەرمایەی مەجازی کە بە پێچەوانەی پارەی تەقلیدییەوە لە ڕووی فیزیکییەوە بوونی نییە و تەنیا دەتوانرێت لە شێوەی یەکە دیجیتاڵییەکان هەڵبگیرێت و ئاڵوگۆڕ بکرێت. ئەم دراوانە لەسەر بنەمای چەمک یان تەکنەلۆژیای نوێ وەک بلۆکچەین، لامەرکەزی و کریپتۆگرافی دامەزراون، کە ئاسایش و شەفافیەتی مامەڵەکان مسۆگەر دەکەن.

بلۆکچەین تەکنەلۆژیایەکی نوێیە کە لە دڵی دراوە دیجیتاڵییەکاندایە و وەک بڕبڕەی پشتی ئەو دراوانە دادەنرێت. بلۆکچەین وەک سێرڤەری ئینتەرنێت کاردەکات و وردەکارییەکانی مامەڵەکان هەڵدەگرێت. بەڵام ئەگەر سێرڤەری بلۆکچەین و ئینتەرنێت، بۆ نموونە سێرڤەری بانک، ئەوەندە لەیەک دەچن، پێویستی بە بلۆکچەین چی بوو؟

وەڵامی ئەو پرسیارەی سەرەوە لە لامەرکەزیدایە. یەکێک لە تایبەتمەندییە جیاوازەکانی دراوە دیجیتاڵییەکان، لامەرکەزییەتیە. بە پێچەوانەی سیستەمی دراوی تەقلیدی کە لەلایەن بانک و حکومەتەکانەوە کۆنترۆڵ دەکرێت، دراوە دیجیتاڵییەکان هیچ دەسەڵاتێکی ناوەندییان نییە. ئەمەش بە واتای نەهێشتنی ناوەندکاران و کرێی زیادەیە. ئەوەش مامەڵەکان خێراتر و هەرزانتر و کاراتر دەکات.

بەڵام ڕۆڵی کریپتۆگرافی لە دراوە دیجیتاڵییەکان چییە؟ مامەڵەکان لە تۆڕەکانی بلۆکچەین بە بەکارهێنانی ئەلگۆریتمەکانی ئاڵۆز کۆد دەکرێن. بەم شێوەیە ئاسایشی دراوە دیجیتاڵییەکان مسۆگەر دەکرێت و بەکارهێنەران و وەبەرهێنەران دەتوانن بە سەلامەتی بەکاریان بهێنن.

بیتکۆین یەکەم دراوی دیجیتاڵی بوو کە هەر سێ مەرجەکەی سەرەوەی دابین کرد و بە ناساندنی یەکەمین بلۆکچەین و ئەلگۆریتمەکانی کۆدکردنی نوێی جیهان، سەکۆیەکی لامەرکەزی بۆ مامەڵەی دراوی و دارایی دروست کرد. بێگومان پێش بیتکۆین هەوڵەکان بۆ دروستکردنی دراوی ئەلیکترۆنیدرا، کە زیاتر باسی دەکەین. بەڵام بیتکۆین بە یەکەم دراوی ئەلیکترۆنی ڕاستەقینە دادەنرێت لە بازاڕدا.

مێژووی دراوە دیجیتاڵییەکان

لە ساڵانی سەرەتاوە کە بازرگانی کاڵای لەگەڵ کاڵادا دەکرد تا دراوی داهێنا و چووە سەر پارەی کاغەز، مرۆڤایەتی هەوڵی دروستکردنی ڕێگەی نوێی پارەی داوە و هەموو جارێک فۆرمێکی نوێی پارەی هێناوەتە ئاراوە. لەگەڵ هاتنی ئینتەرنێت وردە وردە بیرۆکەی بەدەستهێنانی پارەی دیجیتاڵی و دوورکەوتنەوە لە پارەی کاغەزی دروست بوو.

لە ساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا، دەیڤید چاوم، زانای کۆمپیوتەر، بابەتێکی بە ناوی “واژۆی کوێر بۆ پارەدان کە شوێنپێی هەڵناگیرێت” بڵاوکردەوە و بیرۆکەی پارەی ئەلیکترۆنی بە ناوی “دیجیکاش” پێشنیار کرد. دیجیکاش لەسەر بنەمای ئەلگۆریتمەکانی کریپتۆگرافی بوو و مامەڵەکانی بە شێوەیەکی نادیار ئەنجام دەدرا. بەڵام ئەم سیستەمە بەهۆی کێشەی تەکنیکی و نەبوونی سەکۆیەکی گونجاو بۆ قبوڵکردنی گشتی سەرکەوتنی بەرچاوی بەدەست نەهێنا و پڕۆژەی دیجیکاش چاوم لە ساڵی ١٩٩٨ مایەپووچ بوو. بەڵام بیرۆکەکانی کۆمپانیاکە و هەندێک لە فۆرمولە و ئامرازە کریپتۆگرافییەکانی بوونە بنەما بۆ پەرەپێدانی دراوە دیجیتاڵییەکانی دواتر.

لە ساڵانی نەوەدەکاندا هەوڵی دیکە هەبوو بۆ دروستکردنی دراوی دیجیتاڵی وەک ئیکاش و هاشکاش. هەروەها ئەم سیستەمە ڕووبەڕووی تەحەدای هاوشێوە بوونەتەوە و نەیانتوانی جێگەی خۆیان لە بازاڕدا بدۆزنەوە.

خاڵی وەرچەرخانی سەرەکی لە مێژووی دراوە دیجیتاڵییەکان لە ساڵی ٢٠٠٨ ڕوویدا. لەو کاتەدا کەسێک یان گروپێکی نەناسراو بە ناوی ساتۆشی ناکامۆتۆ وەرەقەیەکی سپییان پێشکەش کرد کە شتێکیان بە ناوی بیتکۆین ناساند. ئەم وەرەقە سپییە بیرۆکەی دراوێکی دیجیتاڵی نوێی بە ناوی بیتکۆین بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای بلۆکچەین و لامەرکەزی و کۆدکردن خستەڕوو. لە کۆتاییدا بیتکۆین لە ساڵی ٢٠٠٩ خرایە بازاڕەوە و بە خێرایی سەرنجی جیهانی بەدەستهێنا.

ناکامۆتۆ بە ڕوونی ناڕازی بوو لە سیستەمی دارایی تەقلیدی کە لەلایەن بانک و حکومەتەکانەوە کۆنترۆڵکرابوو. ئەو پێی وابوو ئەم سیستمانە ناکارامە و جێی متمانە نین و تووشی گەندەڵی دەبن. لە ڕاستیدا بیتکۆین وەک بەدیلێک بۆ ئەم سیستێمانە دیزاین کراوە. بۆ ئەوەی خەڵک بتوانن ڕاستەوخۆ مامەڵە لەگەڵ یەکتردا بکەن بەبێ دەستێوەردانی ناوەندەکان.

جگە لەوەش، ناکامۆتۆ پێی وابوو کە سیستەمی دراوی تەقلیدی لەسەر بنەمای دراوی فیات، وەک دۆلار، یۆرۆ و هتد، تووشی هەڵاوسان و ناسەقامگیری دەبن و چاپکردنی بێ جیاوازی پارە لەلایەن حکومەتەکانەوە زیانی بۆ خەڵک هەیە. هەر لەبەر ئەم هۆکارە بیتکۆین بە دابینکردنی سنووردار کە ٢١ ملیۆن یەکە و میکانیزمی دژە هەڵاوسان دەتوانێت خەڵک لە هەڵاوسان و دابەزینی بەهای دراو بپارێزێت.

هەروەها گرنگییەکی زۆری بە تایبەتمەندی و ئازادی تاکەکەسی دا. هەر لەبەر ئەم هۆکارە بیتکۆین بە شێوەیەک دیزاین کراوە کە مامەڵەکان بە شێوەیەکی نادیار (یان بە واتایەکی تر بە شێوەیەکی نیمچە نادیار) ئەنجام دەدرێن و بەکارهێنەران کۆنترۆڵی تەواویان بەسەر سەروەت و سامانە دیجیتاڵییەکانیاندا هەیە.

سەرکەوتنی بیتکۆین لە دروستکردنی دراوێکی دیجیتاڵی لامەرکەزی ڕاستەقینەدا ڕێگەی بۆ پەرەپێدانی دراوە دیجیتاڵییەکانی دیکە کردەوە. و وردە وردە دراوە کریپتۆکانی دیکە بە تایبەتمەندی و توانا ناوازەکانیانەوە هاتنە ناو بازاڕەوە.

ئەمڕۆ جیهانی دراوە دیجیتاڵییەکان بە خێرایی فراوان دەبێت و پەرەدەسەنێت. سەرەڕای ئەو تەحەددایانەی کە ئەم بوارە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، توانای دراوە دیجیتاڵییەکان بۆ گۆڕینی سیستەمی دراوی و ئابووری و دروستکردنی جیهانێکی دادپەروەرتر و شەفافتر حاشا هەڵنەگرە.

دراوی دیجیتاڵی چۆن کاردەکات؟

ئێمە گوتمان کە تەکنەلۆژیای بلۆکچەین بڕبڕەی پشتی سەرەکی دراوە دیجیتاڵییەکانە. لە بلۆکچەیندا مامەڵەکان لە شوێنێکدا هەڵدەگیرێن کە پێی دەوترێت بلۆک. لە کۆتاییدا بە زیادکردنی بۆ بلۆکەکانی پێشوو، ئەگەری گۆڕین و دەستکاریکردنیان بە کردەوە لەناو دەچێت.

بۆ ئەوەی تێبگەین کە دراوە دیجیتاڵییەکان چۆن کاردەکەن، باشتر وایە لە نزیکەوە سەیری پرۆسەی مامەڵەکانی بکەین. بنەمای ئەم پرۆسەیە بۆ هەموو دراوە دیجیتاڵییەکان هاوبەشە و تەنها جیاوازییەکی بچووک لە ئەلگۆریتمەکانی بەکارهێنراودا هەیە.

گریمان دەتەوێت هەندێک بیتکۆین بۆ هاوڕێکەت بنێریت. لەم حاڵەتەدا چی ڕوودەدات؟

1- دروستکردنی مامەڵە: بە بەکارهێنانی جزدانی دراوی دیجیتاڵی خۆت، مامەڵەیەک دروست دەکەیت کە وردەکارییەکانی وەک ناونیشانی جزدانی نێرەر و ناونیشانی جزدانی وەرگر و بڕی بیتکۆینەکانی ناردراو لەخۆدەگرێت.

2- پەخشی مامەڵە: مامەڵەکەت دەنێردرێت بۆ تۆڕی هاوتا بە هاوتای دراوی دیجیتاڵی دڵخواز (وەک بیتکۆین). ئەم تۆڕە لە ملیۆنان کۆمپیوتەر لە سەرانسەری جیهان پێکدێت.

3- پشتڕاستکردنەوەی مامەڵە: لەم قۆناغەدا ماینەرەکان (بەکارهێنەرانی تۆڕ کە بەرپرسیارن لە پشتڕاستکردنەوەی مامەڵەکان) مامەڵەکەت وەردەگرن. بە بەکارهێنانی هێزی پرۆسێسکردنی کۆمپیوتەرەکەیان، هاوکێشەیەکی ئاڵۆزی کریپتۆگرافی چارەسەر دەکەن. چارەسەرکردنی ئەم هاوکێشەیە واتە پشتڕاستکردنەوەی ڕەسەنایەتی مامەڵەکەت.

4- زیادکردن بۆ بلۆکچەین: ئەگەر هاوکێشەکە لەلایەن ماینەرەکانەوە چارەسەرکرا ئەوا مامەڵەکەت بە ڕەوا دەناسرێتەوە و زیاد دەکرێت بۆ بلۆکێکی نوێ لە بلۆکچەینەکەدا. هەر بلۆکێک کۆمەڵێک مامەڵەی پشتڕاستکراوە و هەروەها زانیاری دەربارەی بلۆکی پێشوو لە زنجیرەکەدا لەخۆدەگرێت.

5- کۆتایی هێنان بە مامەڵەکە: لەگەڵ زیادکردنی بلۆکێکی نوێ بۆ زنجیرەکە، مامەڵەکەت تەواو دەبێت و بیتکۆینەکان دەگوازرێنەوە بۆ جزدانی هاوڕێکەت. بەو پێیەی ئەم زنجیرەیە بەردەوام گەشە دەکات و نوێ دەبێتەوە، چیتر ناتوانرێت پێچەوانە بکرێتەوە یان دەستکاری مامەڵەکەت بکرێت.

بە گشتی بەم پرۆسەیە دەتوانیت لە هەر شوێنێکی جیهانەوە پارە بنێری و مامەڵەی دارایی بکەیت بەبێ ئەوەی پێویست بە ناوەندە ناوەندییەکانی وەک بانک و حکومەت بکات.

چۆن نرخی دراوە ئەلیکترۆنیەکان دیاری دەکرێت؟

یەکێک لە پرسیارە گرنگەکانی ئەو کەسانەی کە تازەن لە دراوی دیجیتاڵیدا ئەوەیە کە ئەگەر ئەو دراوانە هیچ پاڵپشتییەکی تایبەتیان نییە، بۆچی بەهایان بەرزبووەتەوە و نرخەکانیان دەگۆڕێت؟ بۆچی ئەمڕۆ نرخی بیتکۆین لە چەند سەنتێک لە ساڵی ٢٠٠٩ گەیشتە زیاتر لە ٦٠ هەزار دۆلار؟

لە ڕابردوودا دراوە فیاتەکان بە دۆلاری ئەمریکیشەوە بە بڕێکی دیاریکراو لە کانزا بەنرخەکانی وەک زێڕ یان زیو پشتگیری دەکران. ئەم پشتگیرییە بە “بنکەی زێڕین” ناسرابوو، و بەپێی ئەو پشتگیرییە هەر یەکەیەکی دراوی فیات بەهایەکی ناوەکیی هەبوو کە یەکسان بوو بە بڕێکی دیاریکراوی زێڕ یان زیو. بەڵام لە حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا زۆرێک لە وڵاتان ئەم سیستەمەیان بەجێهێشت. ئەمەش بەو مانایەیە کە بەهاکەیان چیتر پەیوەندی بە هیچ کاڵایەکی فیزیکییەوە نەبووە و “متمانەی خەڵک بە ئابووری وڵات و سیستەمی بانکی” وایکردووە بەهایەکی هەبێت.

سەبارەت بە دراوە دیجیتاڵییەکان دەتوانرێت بڵێین بەهاکەیان پشت بە “متمانە و قبوڵکردن” دەبەستێت. بەڵام لەبری حکومەتەکان لەلایەن تۆڕێک لە بەکارهێنەران و وەبەرهێنەران لە سەرانسەری جیهان بەهای پێدەدرێت.

هاوکات لەگەڵ متمانەی بەکارهێنەران و وەبەرهێنەران، بەهای دراوێکی دیجیتاڵی بەزۆری پەیوەستە بە بەرنامە بنەڕەتییەکانی بلۆکچەین. بێگومان زۆر شت لەوانەش ڕیکلامی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و تای وەرزی بازاڕیش دەتوانن ڕۆڵیان هەبێت لە دیاریکردنی نرخەکان. بەڵام ئەو دراوە کریپتۆیانەی کە بەکارهێنانی زیاتر پێشکەش دەکەن بەزۆری بەهایەکی زیاتریان هەیە.

لە کۆتاییدا ئەوەی دەبێتە هۆی ناجێگیری نرخ لە بازاڕی دراوی کریپتۆدا، بابەتی دابینکردن و داواکارییە. بە گشتی زیادبوونی خواست لەسەر شتێکی دیاریکراو، بۆ نمونە بازاڕی ئۆتۆمبێل، نرخی ئەو شتە تایبەتە زیاد دەکات. ئەم پرسە لە بازاڕی دراوی کریپتۆشدا هەیە و لەگەڵ زیادبوونی خواست، نرخەکان بە گشتی بەرز دەبنەوە.

جۆرەکانی دراوی ئەلیکترۆنی

جیهانی دراوی دیجیتاڵی تەنها بە بیتکۆین سنووردار نییە و دەتوانیت جۆرە جیاوازەکانی دراو بدۆزیتەوە کە تایبەتمەندی و بەرنامەی ناوازەیان هەیە. بۆ تێگەیشتنێکی باشتر دەتوانرێت دراوە دیجیتاڵییەکان پۆلبەندی بکرێت بۆ گروپی جیاواز.

بیتکۆین و ئاڵتکۆین

جیهانی دراوی کریپتۆ و دیجیتاڵی دەتوانرێت بەسەر دوو گروپدا دابەش بکرێت کە بریتین لە بیتکۆین و ئاڵتکۆین. بیتکۆین یەکەم دراوی دیجیتاڵی ڕاستەقینە بوو لە بازاڕدا و شۆڕشی دراوە کریپتۆییەکانی بەخۆیەوە بینی و لە ئێستادا زیاتر لە نیوەی بازاڕی کریپتۆ پێکدەهێنێت. هەر بۆیە لە گروپێکی جیادا دایدەنێن. گروپێکی تر بریتین لە altcoins. مەبەستمان لە altcoins هەموو ئەو دراوە دیجیتاڵیانەیە کە دوای بیتکۆین سەریان هەڵداوە، وەک Ethereum و Cardano و Shiba Inu و Dogecoin. ئاڵت کۆین تێکەڵەیەک لە دوو وشەی ئەڵتەرناتیڤ و کۆین و بە واتای دراوی جێگر دێت.

کۆین و تۆکن

پۆلێنکردنێکی دیکەی باوی دراوە دیجیتاڵییەکان بریتییە لە پۆلێنکردنیان بۆ دوو گرووپ: کۆین و تۆکن. دراوەکان هەریەکەیان بلۆکچەینێکی تایبەت بە خۆیان هەیە و بە تەکنەلۆژیای تایبەت بە خۆیان مامەڵەکان ئاسان دەکەن. لەنێو ئەم دراوانەدا دەتوانین ئاماژە بە بیتکۆین، ئیتیریم، ڕیپڵ، دۆجکۆین و سۆلانا بکەین.

لە لایەکی ترەوە تۆکنەکان دیزاینێکی سادەتریان هەیە و لەبری ئەوەی بلۆکچەینێکی تایبەتیان هەبێت، لەسەر پلاتفۆرمی بلۆکچەینەکانی تر کاردەکەن، لەوانە Ethereum و Solana. لە نێو ئەم دراوانەدا دەکرێ ئاماژە بە شیبا ئینو و پێپێ و زۆربەی دراوەکانی میم بکرێت.

هەروەها خودی تۆکنەکان پۆلی جیاوازیان هەیە. لە گرنگترین و باوترین تۆکنەکانی جیهانی کریپتۆدا بریتین لە تۆکنەکانی سوودمەندی، تۆکنەکانی ئاسایش، تۆکنەکانی سەروەر و تۆکنە ناتەقلیدیەکان (NFT). بەگشتی تۆکنەکانی سوودمەندی بۆ دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە کاڵا یان خزمەتگوزارییەکان لەسەر پلاتفۆرمێکی دیاریکراو داڕێژراون. تۆکنە ئەمنییەکان بریتین لە وەشانی تۆکن کراو لە سەروەت و سامانی ڕاستەقینە وەکو پشک، خانووبەرە و هتد. تۆکنەکانی حوکمڕانی مافی دەنگدان بە خاوەنەکانیان دەدەن لە بابەتەکانی پەیوەست بە پڕۆژەیەک یان بلۆکچەینێک. هەروەها تۆکنە ناڕێکەکان یان ناگۆڕاوەکان سەروەت و سامانی دیجیتاڵی ناوازەن وەک وێنە، فایل، بەڵگەنامە و هتد، کە دەتوانرێت خاوەندارێتییان لەسەر پلاتفۆرمی بلۆکچەین بسەلمێنرێت.

ستابڵکۆینزەکان

Stablecoins یەکێکە لە جۆرە سەرەکییەکانی دراوی دیجیتاڵی کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە بازاڕی کریپتۆدا. لە جیهانی ناجێگیری دراوە دیجیتاڵییەکاندا کە نرخەکان بە خێرایی بەرز و نزم دەبنەوە، stablecoins سەقامگیری وەک لەنگەری کەشتییەک دەهێنێت.

لە سەرەوە گوتمان دراوە دیجیتاڵییەکان بە گشتی بێ پشتگیرین و متمانەی خەڵک پێیانەوە بناغەی بەهاکانیەتی. بەڵام بەزۆری ستابڵکۆینزەکان لەلایەن سەروەت و سامانی ترەوە پشتگیری دەکرێت، وەک دۆلاری ئەمریکی، زێڕ یان سەبەتەیەک دراوی دیجیتاڵی تر. هەر بۆیە نرخەکەیان بەزۆری جێگیرە و بەزۆری یەکسانە بە یەک دۆلاری ئەمریکی.

ئامانجی سەرەکی ستابڵکۆینزەکان دابینکردنی بەدیلێکی جێگیر و متمانەپێکراوە بۆ دراوە دیجیتاڵییە تەقلیدییەکان، کە دەتوانێت هەڵاوسانێکی زۆری نرخەکانیان هەبێت. Tether (USDT) بەناوبانگترین ستابڵکۆینزە لە بازاڕدا.

میمکۆین و شێتکۆین

هەروەها میمکۆین و شێتکۆین بە یەکێک لە پۆلە گرنگ و گەورەکانی دراوی دیجیتاڵی دادەنرێت. ئەوەی مەبەست لە دراوی میم دراوی دیجیتاڵییە کە هیچ ئامانجێکی دیاریکراویان نییە و تەنها بۆ خۆشی پەرەی پێدراوە. ئەم دراوانە بەزۆری لە وێنەی ترێندی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان یان میمەکانەوە سەرچاوە دەگرن و هەر بۆیەش پێیان دەوترێت دراوی میم. هەروەها شێتکۆین دراوێکی دیجیتاڵییە کە هیچ بەهایەکی ناوەکییان نییە، کە هیچ ئامانج و بەکارهێنان و تایبەتمەندی و ڕێڕەوێکی دیاریکراویان نییە و بە گشتی دوای ماوەیەک بەهای سەرەتایی خۆیان لەدەست دەدەن.

دراوی تایبەتمەند

ئێمە گوتمان زۆربەی دراوە دیجیتاڵییەکان سەکۆیەکی شەفاف بۆ مامەڵە داراییەکان دابین دەکەن و وردەکارییەکانیان بە ئاشکرا لە تۆڕەکانی بلۆکچەین تۆمار دەکرێن. ئەمەش واتە هەر کەسێک دەتوانێت سەیری ئەم مامەڵانە بکات و زانیارییە سنووردارەکان بپشکنێت لەوانە ناونیشانی نێرەر، ناونیشانی وەرگر و بەهای گواستراو.

بەڵام لە سەردەمی ئەمڕۆدا پاراستنی نهێنی بووەتە یەکێک لە گرنگترین نیگەرانییەکانی بەکارهێنەران و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش ​​هەندێک لە پڕۆژەکان بڕیاریاندا ڕێکخستنێک بگرنەبەر بۆ ئەوەی تەنانەت ئەم وردەکارییە بچووکانەش نەزانرێن و بەکارهێنەران بتوانن مامەڵەکانیان بە تەواوی بەبێ ئەوەی ناویان دەربکەن.

لە نێوان دراوەکانی تایبەتمەندیدا دەتوانرێت ئاماژە بە مۆنێرۆ (XMR) و ZCash و Dash بکرێت. ئەم پڕۆژانە بە تەکنەلۆژیا ناوازەکانیان، وردەکارییەکانی مامەڵەکان دەشارنەوە و بەدواداچوونیان قورس یان بە کردەوە مەحاڵ دەکەن. بەم شێوەیە بەکارهێنەران دەتوانن مامەڵەی خۆیان بکەن بەبێ ئەوەی خەمی چاودێریکردن یان کۆنترۆڵکردنیان هەبێت.

داهاتووی دراوە دیجیتاڵییەکان چۆن دەبێت؟

پێشبینیکردنی داهاتووی دراوە دیجیتاڵییەکان، وەک هەر دیاردەیەکی دیکەی سەرهەڵدان، کارێکی قورس و چالاکە و پەیوەستە بە هۆکاری جۆراوجۆرەوە. لەم ساڵانەی دواییدا، ئێمە بینیمان کە دراوە دیجیتاڵییەکان بە شێوەیەکی بەرفراوانتر لە سەرانسەری جیهاندا وەرگیراون، کۆمپانیا گەورەکان لەوانە پەیپاڵ و ڤیزە و تێسلا دەستیان کردووە بە وەرگرتنی ئەم سەروەت و سامانانە لە بەرامبەر خزمەتگوزارییەکانیان. ئەم پرۆسەیە لە کۆتاییدا دەتوانێت بەشداری بکات لە شەرعیەت و قبوڵکردنی فراوانتری ئەم دراوانە.

به ڵام نابێ مرۆڤ له یاسادانان و هەڵوێستی سیاسییەکان پشتگوێ بخات. لەگەڵ زیادبوونی جەماوەری پیشەسازی کریپتۆ، حکومەتەکان و یاسادانەران بەدوای داڕشتنی یاسا و ڕێسای گونجاودان بۆ ئەم بازاڕە. دەرکردنی ئەم جۆرە یاسایانە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە کەمکردنەوەی مەترسییەکانی بازاڕی کریپتۆ، لەگەڵ ئەوەشدا دەتوانێت ئازادییەکانی ئێستاش سنووردار بکات.

هۆکارێکی دیکە کە دەتوانێت کاریگەری لەسەر داهاتووی دراوە کریپتۆکان هەبێت، بەردەوامی پەرەپێدانی بلۆکچەین و تەکنەلۆژیا بنەڕەتییەکانی دراوە دیجیتاڵییەکانە. لە ئێستادا گەشەپێدەرانی پڕۆژە جیاوازەکان بەدوای باشترکردن و دابینکردنی تایبەتمەندی نوێدا دەگەڕێن ڕۆژانە، کە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە زیادکردنی بەکارهێنانی دراوە کریپتۆکان و وەرگرتنی فراوانتریان.

لە کاتێکدا زۆرێک پێیان وایە دراوە دیجیتاڵییەکان بۆ جێگرتنەوەی سیستەمی دارایی تەقلیدی دروستکراون، بەڵام پێدەچێت لە داهاتوودا چالاکیی هاوکاتی پیشەسازی کریپتۆ و ئەم سیستێمانە و تێکەڵبوونیان لەگەڵ یەکتردا ببینین. بەدووری نازانرێت حکومەتەکان ڕێگە بە دراوە دیجیتاڵییەکان بدەن دەسەڵات بە تەواوی لە دەستی سیاسەتمەداران دەربهێنن، بەڵام لەگەڵ تێکەڵکردنی حەتمی دراوە کریپتۆییەکان لە سیستەمی دارایی تەقلیدیدا، پێدەچێت گۆڕانکاری گەورە لە پیشەسازی داراییدا ببینین؛ ڕووداوێک کە دەتوانێت ببێتە هۆی زیادبوونی کارایی و شەفافیەتێکی زیاتر و کەمکردنەوەی کرێی مامەڵەکردن. لە ڕاستیدا یەکخستنی دراوە دیجیتاڵییەکان لەگەڵ سیستەمی تەقلیدیدا سیستەمێکی دارایی تێکەڵ دروست دەکات کە بەشدارە لە گەشەکردن و داهێنانی زیاتر بە تێکەڵکردنی سوودەکانی هەردوو بوارەکە.

داهاتووی دراوی دیجیتاڵی پەیوەستە بە چەندین هۆکارەوە، بەڵام توانای گەورەی ئەم بوارە وایکردووە ئەم داهاتووە لە چاوی هەموواندا گەشاوە دەربکەوێت. بێگومان ئەگەر دراوە دیجیتاڵییەکان بیانەوێت لە داهاتوودا ڕۆڵیان هەبێت، ئەوا دەبێت بەسەر کێشەکانی ئێستایاندا زاڵ بن، لە گەورەبوونی تۆڕەکانی بلۆکچەینەوە تا کێشە ئەمنییەکان.

خاڵی کۆتایی

ئەگەر بڵێین هەموو شتێک لە بیتکۆین دەستی پێکردووە، ئێمە هەڵە نین. لەگەڵ ناساندنی بیتکۆین لە ساڵی ٢٠٠٩ لەلایەن ساتۆشی ناکامۆتۆوە، چەمکێکی نوێی پارە و مامەڵەی دارایی سەریهەڵدا، کە وردە وردە سەرنجی خەڵک و وەبەرهێنەرانی بۆ خۆی ڕاکێشا. جەوهەری دراوە دیجیتاڵییەکان لە سێ وشەی بلۆکچەین، لامەرکەزی و کریپتۆگرافیدایە و بیتکۆین بە دابینکردنی هەموویان شۆڕشی دراوی کریپتۆی دامەزراند.

جیهانی دراوە دیجیتاڵییەکان جیهانێکی پڕە لە داهێنان و دینامیزم و دەرفەت و بێگومان چەندین تەحەددا. لەم بابەتەدا هەوڵێک درا بە زمانێکی سادە و کازۆئال وەڵامی پرسیاری “دراوی دیجیتاڵی چییە؟” بە هەموو ڕەهەندەکانەوە وەڵام بدرێتەوە و چەمکە سەرەکییەکانی بناسێنین.

سەرەڕای تەمەنی کورتی، دراوە دیجیتاڵییەکان ڕێگایەکی دووریان بڕیوە و پێگەی خۆیان جێگیر کردووە. بەڵام ئەم دراوانە هێشتا لە قۆناغی سەرەتاییدان و هێشتا بوار بۆ گەشەی زیاتریان هەیە. ئایندەی ئەم دراوانە پەیوەستە بە چەند هۆکارێکەوە لەوانە پێشکەوتنی تەکنەلۆژی، قبوڵکردن، یاسادانان و هۆشیاری گشتی. هەرچەندە لە ئێستادا تەحەدای جۆراوجۆر وەک ناجێگیری بەرز و ڕوون نەبوونەوەی یاساکانی دراوی دیجیتاڵی هەیە، بەڵام توانای ئەم سەروەت و سامانانە دەتوانێت زیاتر لە ژیانی ڕۆژانەماندا تێکەڵیان بکات.

پێویستە بچیتە ناو جیهانی دراوە کریپتۆکانەوە، بۆ بەدەستهێنانی زانیاری و هۆشیاری سەبارەت بەم سەروەت و سامانانە. بازرگانیکردن بە دراوە دیجیتاڵییەکان وەک شمشێرێکی دوو لێوار کاردەکات و دەتوانێت چەندی قازانج هەبێت، ئەوەندەش دەتوانێت زیانبەخش بێت. بۆیە باشتر وایە بە زانست و پشوودرێژییەکی تەواوەوە لەم ڕێگا سەرگەردانەدا بڕۆن.