زیرەکی دەستکرد لە مێژە یەکێکە لەو تەکنەلۆژیایانەی کە زۆرترین قسەی لەسەر دەکرێت و هەمیشە لە لوتکەی هەواڵەکانی تەکنەلۆژیادا بووە لە سەرانسەری جیهاندا. لەم ساڵانەی دواییدا لەگەڵ پێشکەوتنی بەرچاوی زیرەکی دەستکرد و هاتنە ناو بوارە جیاجیاکانی کاری مرۆڤایەتی، وایکردووە هەندێک کەس زیرەکی دەستکرد بە مەترسیدار بۆ داهاتووی مرۆڤایەتی ببینن. لەلایەکی تریشەوە هەندێک کەس هاوڕان لەگەڵ ئەو پێشکەوتنە لە زیرەکی دەستکرد. لەم بابەتەدا دەمانەوێت لە لایەنە جیاوازەکانەوە لە زیانەکانی زیرەکی دەستکرد بۆ داهاتووی مرۆڤایەتی بکۆڵینەوە و ڕێگا پێشنیار کراوەکان بۆ ڕێگریکردن لەم بابەتە بناسێنین.
مەترسی و زیانەکانی زیرەکی دەستکرد
کێ سیستەمی زیرەکی دەستکرد بۆ چ مەبەستێک بەرهەم دەهێنێت ڕاستەوخۆ کاریگەری لەسەر ئەوە هەیە کە ئایا ئەو سیستەمە مەترسیدارە یان نا. لەم بەشەدا مامەڵە لەگەڵ ئەو مەترسی و زیانە گرنگانە دەکەین کە تا ئێستا وروژێنراون.
نەبوونی شەفافیەت:
یەکێک لەو کێشە سەرەکیانەی کە زیرەکی دەستکرد ڕووبەڕووی دەبێتەوە، نەبوونی شەفافیەتە لە سیستەمی زیرەکی دەستکرددا. بۆ نموونە مۆدێلی فێربوونی قووڵ تەنانەت بۆ ئەو کەسانەی کە بە تەکنەلۆژیای زیرەکی دەستکرد کاردەکەن، تێگەیشتنیان ئەستەمە. ئەمەش وا دەکات ئەو ئەرک و بڕیارانەی کە زیرەکی دەستکرد دەیدەن شەفاف نەبن. ئەمەش دەبێتە هۆی ئاڵۆزتر و هەندێکجاریش بابەتی مەترسیدارتر. بۆ نموونە ئایا ئەلگۆریتمەکانی زیرەکی دەستکرد بڕیاری دروست و سەلامەت دەدەن؟ ئایا بڕیارەکەیان لایەنگری و دادپەروەرانە نییە؟ ئەم نیگەرانیانە بووەتە هۆی دروستکردنی AIی ڕوونکردنەوە، کە بێگومان ڕێگایەکی دوور و درێژی ماوە بۆ بەرهەمهێنانی سیستەمێکی زیرەکی دەستکردی شەفاف.
لەدەستدانی هەلی کار:
ڕەنگە بتوانرێت بگوترێ یەکێک لە گەورەترین زیانەکانی زیرەکی دەستکرد کە زۆر کەس نیگەرانن، لەدەستدانی هەلی کارە بەهۆی هێنانە ناوەوەی ئۆتۆماتیکی زیرەکی دەستکرد بۆ ناو پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک مارکێتینگ و کارگە و خزمەتگوزارییەکانی چاودێری تەندروستی. بەپێی گۆڵدمان ساکس لە گۆڤاری مەکینزی، تەنانەت ڕەنگە بەهۆی ئۆتۆماتیکیکردنی AI تا ٣٠٠ ملیۆن هەلی کار لەدەست بچێت.
لەگەڵ زیرەکتر و لێهاتووتربوونی ڕۆبۆتەکانی AI، ئەو ئەرکانەی کە لەلایەن مرۆڤەوە لە کارگە و کۆمپانیاکان ئەنجام دەدرێن، پێویستیان بە مرۆڤی کەمتر دەبێت. لە کاتێکدا مەزەندە دەکرێت کە AI تا ساڵی ٢٠٢٥ ٩٧ ملیۆن هەلی کار دروست بکات. بەڵام زۆرێک لە کارمەندان ئەو لێهاتووییانەی پێویستیان بۆ ئەم ڕۆڵە تەکنیکیانە نابێت و ئەگەر کۆمپانیاکان هێزی کارەکانیان بەرز نەکەنەوە، لەوانەیە زۆر لە دواوە بمێننەوە.
لەم ساڵانەی دواییدا زیرەکی دەستکرد توانی کاری داهێنەرانەتر و سەرنجڕاکێشتر بکات. وەکو پرۆگرامسازی ئۆتۆماتیکی، چارەسەرکردنی کێشە جۆراوجۆرەکانی بیرکاری، ئەنجامدانی حیساباتی ئاڵۆز و تەنانەت ئەنجامدانی توێژینەوەی جۆراوجۆر. تەنانەت ڕەنگە ئەمە مەترسی بۆ زانا و ئەندازیارانی دیار و نەک تەنها بۆ کارگە و کرێکاران و کارمەندانی ناوی هەبێت.
دەستکاریکردنی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان:
مەترسی دەستکاریکردنی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و بڵاوکردنەوەی هەواڵی ناڕاست لە ئێستاوە ڕوودەدات و تا ئێستا حاڵەتی جۆراوجۆر تۆمارکراوە. وەک کۆکردنەوەی دەنگی گەنجانی فلیپینی لە هەڵبژاردنەکانی ساڵی ٢٠٢٢ی فلیپین لەسەر تیکتۆک یان دزینی ملیۆنان دۆلاری بیتکۆین بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای ساختەی دیپ کە لە کاتی تویتکردنی کەسایەتییە ناودارەکاندا دزرا.
بە تەکنەلۆژیای زیرەکی دەستکردی جۆراوجۆر دەتوانرێت تەنها بە چەند کلیکێکی سادە دەنگی ساختە و وێنەی ساختە و ڤیدیۆی ساختە دروست بکرێت و تەنانەت مرۆڤەکانی ناو ڤیدیۆ کلیپێک بگۆڕدرێت یان گفتوگۆکانیان بگۆڕدرێت. ئەمەش وا دەکات کە هەواڵی ڕاستەقینە لە هەواڵی ساختە جیا نەکرێتەوە. بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە سیاسەتمەداران پشت بە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان دەبەستن، بوونی ئەو مەترسیانە دەتوانێت زیانێکی زۆر بە ناوبانگی خۆیان و حکومەت بگەیەنێت.
نەبوونی تایبەتمەندی کەسێتی لە کاتی بەکارهێنانی ئامرازەکانی زیرەکی دەستکرد:
یەکێکیتر لە زیانەکانی زیرەکی دەستکرد نەبوونی تایبەتمەندی کەسێتی لە کاتی بەکارهێنانی ئامرازەکانە. ئەگەر سیستەمی زیرەکی دەستکرد وەک بۆتی چاتی زیرەکی دەستکرد یان سیستەمی فۆتۆگرافی بەکارهێنابێت، دەبێت بڵێین زانیاری و داتاکانت هەڵگیراون و کۆکراونەتەوە. ئەم زانیاریانە یارمەتیدەرن بۆ سیستەمەکانی فێربوونی زیرەکی دەستکرد وەک فێربوونی ئامێر و فێربوونی بەهێزکردن بۆ ئەوەی ئەو سیستەمەی کە باسی لێوە دەکرێت بتوانێت باشتر کارەکانی ئەنجام بدات. بەڵام نازانین ئەم زانیاریانە دەکەوێتە دەستی کێ و بۆ مەبەستی تر بەکاردەهێنرێن یان نا. بە تایبەت ئەگەر ئامرازی AI بەخۆڕایی بێت. بۆیە نەبوونی ئاسایشی زانیاری و پاراستنی نهێنی یەکێکی ترە لە مەترسی و زیانەکانی زیرەکی دەستکرد. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە هیچ یاسایەکی فیدراڵی ڕاشکاوانە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا نییە بۆ پاراستنی هاووڵاتیان لە زانیارییە نهێنییەکانیان کە لە ڕێگەی زیرەکی دەستکردەوە کۆدەکرێنەوە. ئەمەش نیگەرانییەکان دوو هێندە دەکات.
چەکی زیرەکی دەستکرد:
یەکیک لە مەترسیدارترین زیانەکانی زیرەکی دەستکرد پەرەپێدانی چەکە بەم تەکنەلۆژیایە. وەک زۆرجار پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا هەمیشە بۆ مەبەستی شەڕ بەکاردەهێنرێت. هەندێک کەس دەیانەوێت پێش ئەوەی درەنگ بێت شتێک لەسەر ئەم مەترسییە بکەن. لە ساڵی ٢٠١٦دا زیاتر لە ٣٠ هەزار کەس لە توێژەرانی زیرەکی دەستکرد و کەسانی بواری ڕۆبۆتیک پاشەکشەیان کرد لە وەبەرهێنان لە چەکی ئۆتۆماتیکی زیرەکدا.
پێدەچێت ئەم چەکانە لەلایەن زلهێزەکانی جیهانەوە دروستکرابن. یەکێکی دیکە لەو مەترسیانەی کە هەڕەشە لە مرۆڤ دەکات ئەوەیە کە بەهۆی ئەوەی چەکی بەهێزی AI بە تەکنەلۆژیا و ئینتەرنێت کاردەکات، هاکەرەکان بتوانن بە هێرشی ئەلیکترۆنی کۆنترۆڵی بکەن.
دروست بوونی قەیرانی دارایی:
ئەلگۆریتمەکانی AI دەتوانن یارمەتی وەبەرهێنەران بدەن بۆ بڕیاردانی زیرەکتر و ئاگادارتر لە بازاڕدا. بەڵام دامەزراوە داراییەکان پێویستە دڵنیابن لەوەی کە لە ئەلگۆریتمەکانی AI و چۆنیەتی بڕیاردان تێدەگەن. ئەلگۆریتمەکانی زیرەکی دەستکرد لە ژێر کاریگەری حوکمدان یان هەستەکانی مرۆڤدا نین و هۆکارەکانی وەک متمانە یان ترسی مرۆڤ لەبەرچاو ناگرن. ئەم ئەلگۆریتمانە لە ماوەیەکی زۆر کورتدا هەزاران بازرگانی جێبەجێ دەکەن و ئامانجیان ئەوەیە تەنها چەند چرکەیەک دواتر بە قازانجی بچووک بیانفرۆشن. فرۆشتنی هەزاران بازرگانی دەتوانێت وەبەرهێنەران بترسێنێت و ببێتە هۆی داڕمانی لەناکاو و ناجێگیرییەکی زۆری بازاڕ. هەروەها ڕەنگە ئەمە بە مەبەستی دروستکردنی قەیرانی دارایی و دابەزینی بەهای پشکی کۆمپانیا و ڕێکخراوە جۆراوجۆرەکان ئەنجام بدرێت.
نەهێشتنی کاریگەری مرۆڤ:
زۆر پشت بەستن بە تەکنەلۆژیای زیرەکی دەستکرد دەبێتە هۆی لەدەستدانی کاریگەری مرۆڤ و نەبوونی ئەدای مرۆڤ. بۆ نموونە بەکارهێنانی زیرەکی دەستکرد لە چاودێری تەندروستیدا دەتوانێت ببێتە هۆی کەمبوونەوەی هاوسۆزی مرۆڤ. لە نێوان حاڵەتە گرنگەکانی تری بەکارهێنانی زیرەکی دەستکرد و کەمکردنەوەی کاریگەری مرۆڤ، دەتوانرێت ئاماژە بەمانەی خوارەوە بکرێت:
- کەمبوونەوەی داهێنەری مرۆڤ و دەربڕینی سۆزداری بەهۆی بەکارهێنانی زیرەکی دەستکردی بەرهەمدار بۆ هەوڵی داهێنەرانە
- کەمکردنەوەی تواناکانی پەیوەندیکردن و کۆمەڵایەتی بەهۆی زیادەڕەوی لە کارلێککردن لەگەڵ سیستەمی زیرەکی دەستکرد
- کەمبوونەوەی توانای چارەسەرکردنی کێشە و بیرکردنەوە بەهۆی توانا باڵاکانی سیستەمی زیرەکی دەستکرد
- زۆربوونی کێشەی خوێندکاران و خوێندکاران لە چارەسەرکردنی ڕاهێنانەکاندا بە هۆکاری بەکارهێنانی ئامرازەکانی زیرەکی دەستکرد
چۆنێتی زاڵبوون بەسەر زیانەکانی زیرەکی دەستکرد:
بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە زیرەکی دەستکرد چەندین سوودی هەیە، وەک یارمەتیدان لە پزیشکی و دەستنیشانکردنی نەخۆشیەکان و بەرهەمهێنانی ئۆتۆمبێلی خۆ لێخوڕین. مەحاڵە لاببرێت و هیچ پاساوێکی عەقڵانی نییە. بۆیە پێویستە هەوڵبدەین تا دەتوانین زیانەکانی زیرەکی دەستکرد کەم بکەینەوە. هەندێک ڕێوشوێن کە دەتوانرێت بگیرێتەبەر بۆ کەمکردنەوەی ئەم مەترسیانە لەم بەشەدا هاتووە.
دانانی ڕێسای یاسایی:
تا ئێستا دەیان وڵات سەرنجیان لەسەر پەرەپێدانی یاساکانی زیرەکی دەستکرد بووە. ئێستا ئەمریکا و یەکێتی ئەوروپا ڕێوشوێنی ڕوونتر بۆ بەڕێوەبردنی بڵاوبوونەوەی زیرەکی دەستکرد دروست دەکەن. هەرچەندە ڕەنگە هەندێک تەکنەلۆژیای زیرەکی دەستکرد قەدەغە بکرێن.
دروستکردنی ستانداردی ڕێکخراوەیی زیرەکی دەستکرد:
پێویستە کۆمەڵێک ستاندارد بۆ زیرەکی دەستکرد دروست بکرێت بۆ ئەوەی چۆنیەتی بەکارهێنانیان و بەکارهێنانیان دیاری بکرێت. سیستەم و ئامرازەکانی زیرەکی دەستکرد لە کوێ بەکاردەهێنرێن و تا چەند کاریگەرییان هەیە، هێشتا بە تەواوی دیاری نەکراوە. بێگومان لەبەر ئەوەی وڵاتانی جیاواز و ڕێکخراوە جیاوازەکان سوودی جیاواز لە زیرەکی دەستکرد وەردەگرن، ڕەنگە دروستکردنی ستانداردێکی جیهانی زۆر سوودی نەبێت.
جێگیرکردنی زیرەکی دەستکرد لە ناو کولتوور و گفتوگۆکانی کۆمپانیاکاندا:
چۆنیەتی بەکارهێنانی AI بە شێوەیەکی ئەخلاقی کلیلە. لە ئاستی کۆمپانیادا، هەنگاوی زۆر هەیە کە بزنسەکان دەتوانن بیگرنەبەر لەکاتی تێکەڵکردنی AI لە کارەکانیاندا. ڕێکخراوەکان دەتوانن پرۆسەکان جێبەجێ بکەن بۆ چاودێریکردنی ئەلگۆریتمەکان، کۆکردنەوەی زانیاری کوالیتی بەرز. تەنانەت سەرکردەکان دەتوانن AI بکەنە بەشێک لە کلتوری کۆمپانیاکەیان و ستانداردەکان دابنێن بۆ دیاریکردنی تەکنەلۆژیای پەسەندکراوی AI.
