سوودەکانی هەنجیر

هەنجیر جۆرێکە لە فیکوس (Ficus carica) و میوەیەکی ناوازەیە کە لە دڵۆپەیی هەیە. تایبەتمەندییەکانی هەنجیر زۆرن و هەندێکجاریش باوەڕپێنەکراون. ئەم میوەیە سەدان تۆوی بچووک و پێستێکی وەنەوشەیی یان سەوزی هەیە. گۆشتی هەنجیر پەمەییە و تامەکەی تاڕادەیەک شیرینە. هەنجیر و گەڵاکانی دەوڵەمەندن بە ماددە خۆراکیەکان و چەندین سوودی تەندروستییان هەیە. لە سوودەکانی هەنجیر دەتوانین ئاماژە بە یارمەتیدانی هەرسکردن و کەمکردنەوەی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ و بەڕێوەبردنی شەکری خوێن بکەین. لەم بابەتەدا لە چاوگە، بەنیازین بەهای خۆراکی و سوودەکانی هەنجیرتان پێ بناسێنین و باسی کاریگەرییە لاوەکییە ئەگەرییەکانیتان بۆ بکەین. ئەگەر دەتەوێت سوودەکانی ئەم میوەی هاوینە بزانیت تا کۆتایی بابەتەکە لەگەڵمان بمێنەوە.

بەهای خۆراکی هەنجیر

دەتوانیت هەنجیر بە گەیوی یان وشکی بخۆیت. تایبەتمەندییەکانی هەنجیری تازە و هەنجیری وشککراوە، هەروەها بەهای خۆراکییان جیاوازە، کە لە خوارەوە باسی دەکەین.

بەهای خۆراکی ١٠٠ گرام هەنجیری گەیوو

• کالۆری: ٧٤
• کاربۆهیدرات: ١٩ گرام
• پرۆتین: 0.7 گرام
• چەوری: 0.3 گرام
• ڕیشاڵ: ٣ گرام
• پۆتاسیۆم: ٢٣٢ میلیگرام
• مەنگەنیز: 0.1 میلیگرام
• ڤیتامین k: ٤.٧ مایکرۆگرام
• ڤیتامین B6: ٠.١ میلیگرام
• مەگنیسیۆم: ١٧ میلیگرام
• کالیسیۆم: ٣٥ میلیگرام
• تیامین: 0.1 میلیگرام
• ڤیتامین A: لەسەدا سێی پێویستی ڕۆژانەی جەستە
• ڤیتامین C: ٢ میلیگرام

بەهای خۆراکی هەنجیری وشککراو

• کالۆری: ٢٤٩
• کاربۆهیدرات: ٦٣.٩ گرام
• پرۆتین: 3.3 گرام
• چەوری: 0.9 گرام
• ڕیشاڵ: ٩.٨ گرام
• مەنگەنیز: 0.5 میلیگرام
• ڤیتامین K: ١٥.٦ میلیگرام
• پۆتاسیۆم: ٦٨٠ میلیگرام
• مەگنیسیۆم: ٦٨ میلیگرام
• کالیسیۆم: ١٦٢ میلیگرام
• مس: 0.3 میلیگرام
• ئاسن: ٢ میلیگرام
• فسفۆر: ٦٧ میلیگرام
• ڤیتامین B6: ٠.١ میلیگرام
• تیامین: 0.1 میلیگرام
• ڕیبۆفلاڤین: 0.1 میلیگرام
• زینک: 0.5 میلیگرام

سوودەکانی هەنجیر

هەنجیر دەوڵەمەندە بە ڤیتامین و کانزاکان و بەشێوەیەکی جۆراوجۆر تەندروستی لەش باشتر دەکات. دەتوانیت هەنجیر وەک خواردنێکی تەندروست بخۆیت یان خواردنی جۆراوجۆری پێ ئامادە بکەیت بۆ ئەوەی سوود لە سوودەکانی وەربگریت. لە خوارەوە باسمان لە هەندێک لە تایبەتمەندییە گرنگەکانی هەنجیری ڕەش کردووە بۆ تەندروستی جەستە.

دەوڵەمەندە بە دژە ئۆکسێنەری بەهێز

هەنجیر بەهۆی دژە ئۆکسانییەوە تەندروستی باشتر دەکات. ئۆکسجین کاریگەری لەسەر نزیکەی هەموو جەستە دەبێت و پەیوەندی بە نەخۆشییە جۆراوجۆرەکانەوە هەیە وەک پیربوونی پێشوەختە و شێرپەنجە. ئەو خۆراکانەی کە دەوڵەمەندن بە دژە ئۆکسێنەر وەک هەنجیر یارمەتی بەرەنگاربوونەوەی ئەو حاڵەتانە دەدەن کە پێشتر باسمان کرد.

هەندێک جۆری هەنجیر دژە ئۆکسێنەری زیاتریان هەیە؛ بەڵام هەموو جۆرەکانی ئەم میوەی هاوینە دەوڵەمەندن بە پۆلیفینۆلی جۆراوجۆر و دەتوانن بەرەنگاری ئۆکسێنەرەکان ببنەوە. هەروەها لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن هەنجیری وشککراو سەرچاوەیەکی باشترە بۆ پێکهاتەی پۆلیفینۆلیک و چالاکی دژە ئۆکسانیان زیاترە لە هەنجیری خاو. لە ئەنجامدا نابێت چاوپۆشی لە تایبەتمەندییەکانی هەنجیری وشککراوە بکرێت.

چارەسەری نەخۆشییە باوەکان دەکات

زیاتر لە ٤٠ جۆر نەخۆشی هەرس و هەناسەدان و نەخۆشیەکانی تر بە هەنجیر چارەسەر دەکرێت. سوودەکانی هەنجیری وشککراوە بۆ گەدە، سوودەکانی هەنجیر لە کاتی دووگیانیدا، سوودەکانی هەنجیری وشککراوە بۆ قەبزی، کاریگەری هەنجیری وشککراوە لەسەر نەخۆشی شەکرە تەنها هەندێک لەوانەن. لە هەمان کاتدا توێژینەوەکان دەریانخستووە کە هەنجیر میوەیەکی بەسوودە بۆ چارەسەرکردنی کەمخوێنی، شێرپەنجە، نەخۆشیەکانی جگەر، تێکچوونی پێست، هەوکردنی بۆری میز و زۆر شتی تر.

تایبەتمەندی دژە بەکتریا و دژە قارچکی هەیە

هەنجیر دەتوانێت وەک پێکهاتەیەکی دژە بەکتریا و دژە قارچک کار بکات. توێژینەوەیەک کە لە زانکۆی ئاسیوت ئەنجامدراوە دەریخستووە کە دەرهاویشتەی هەنجیر دەتوانێت بەرەنگاریی بەکتریا و قارچک و میکرۆبی جۆراوجۆر ببێتەوە. توێژینەوە جۆراوجۆرەکان گەیشتوونەتە ئەو ئەنجامەی کە هەنجیر دەتوانێت سیستەمی بەرگری لەش هان بدات. هەر لەبەر ئەمەشە ئەم میوەیە بە خۆراکێکی نایاب دادەنرێت بۆ بەهێزکردنی سیستەمی بەرگری لەش. هەنجیر بژاردەیەکی باشە بۆ بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشییە باوەکان.

سەرچاوەیەکی نایابی پۆتاسیۆم و ڕیشاڵ و ماددە خۆراکیەکانی ترە

پۆتاسیۆم و ڕیشاڵ دوو مادەی خۆراکی گرنگن لە خۆراکدا کە زۆر کەس بەشی پێویستیان لێ وەرناگرن. هەنجیر چ وشک بێت یان کاڵ، بڕێکی زۆر ڕیشاڵی تێدایە، ئەمەش نزیکەی لەسەدا ٧ بۆ ١٩ی پێویستی ڕۆژانەت بۆ ئەم کانزایە دابین دەکات.

دەتوانیت بە خواردنی هەنجیر بەرەنگاریی دابەزینی ئاستی پۆتاسیۆم ببیتەوە. ڕیشاڵ یارمەتی سیستەمی بەرگری لەشت دەدات، ئەگەری توشبوونت بە نەخۆشییەکانی دڵ کەمدەکاتەوە و یارمەتی دابەزاندنی کێشت دەدات لەڕێگەی هەستکردن بە تێری.

پۆتاسیۆم لە هەموو خانەکانی جەستەتدا هەیە و یارمەتی جەستەت دەدات بە باشی کاربکات. هەنجیری ووشککراوە سەرچاوەیەکی نایابی مەنگەنیز و مەگنیسیۆم و کالیسیۆمە، کە زۆرێک لە ئێمە ڕۆژانە بەشی پێویست لەم ماددانە وەرناگرین. دەتوانیت هەنجیر وەک خواردنێکی کەم کالۆری بخۆیت و ژەمێکی تایبەت لە سوودەکانی هەنجیر وشککراو بەدەستبهێنیت.

تەندروستی دڵ و خوێنبەرەکان باشتر دەکات

ڕەنگە هەنجیر پەستانی خوێن و ئاستی چەوری خوێن باشتر بکات، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی تەندروستی دڵ و خوێنبەرەکان و کەمکردنەوەی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ. توێژینەوەکانی ئاژەڵان دەریانخستووە کە خواردنی هەنجیر کۆلیسترۆڵی کۆی گشتی و کۆلیسترۆڵی باش (HDL) و ئاستی سێ گلیسیرید باشتر دەکات.

جگە لەوەش لە توێژینەوەیەکدا دەرکەوتووە کە دەرهاویشتەی هەنجیر پەستانی خوێن لە مشکەکاندا کەمدەکاتەوە. بەڵام لە لێکۆڵینەوەیەکدا کە ماوەی 5 هەفتەی خایاند لەسەر 83 کەس کە کۆلیسترۆڵی LDLیان بەرزە، توێژەران بۆیان دەرکەوت ئەوانەی ڕۆژانە 14 هەنجیری وشککراو (120 گرام)یان خواردووە بە بەراورد لەگەڵ گروپێکی کۆنتڕۆڵ هیچ گۆڕانکارییەکیان لە ئاستی چەوری خوێنیاندا نەبووە. بۆ باشتر تێگەیشتن لە پەیوەندی نێوان هەنجیر و تەندروستی دڵ پێویستە توێژینەوەی زیاتر بکرێت.

کاریگەرییە لاوەکییەکانی هەنجیر

ڕەنگە هەنجیر هەندێک کاریگەری لاوەکی دروست بکات. بۆ نموونە بەو پێیەی هەنجیر وەک چارەسەرێکی سروشتی بۆ قەبزی بەکاردێت، لەوانەیە تووشی سکچوون یان کێشەی تری هەرسکردن بیت. هەروەها هەنجیر دەوڵەمەندە بە ڤیتامین K کە دەتوانێت کاریگەری لەسەر تراوکەرەوەی خوێن هەبێت و کاریگەرییەکەی کەم بکاتەوە.

ئەگەر دەرمانی تراوکەرەوەی خوێن دەخۆیت، پێویستە ئاگاداری ئەوە بیت کە چەندە هەنجیر و خۆراکە دەوڵەمەندەکان بە ڤیتامین K دەخۆیت بۆ ئەوەی لەم کاریگەرییە لاوەکییانە دوور بکەویتەوە. لەوانەیە هەندێک کەس حەساسیەتیان بە هەنجیر هەبێت. ئەگەر حەساسیەتت بە گەردیلەی توو هەیە، لەوانەیە حەساسیەتت بە هەنجیریش هەبێت. هەنجیر لاتەکسی سروشتی تێدایە، کە لەوانەیە حەساسیەتت پێی هەبێت.

بە خواردنی هەنجیر، دەتوانیت سوود لە سوودە تەندروستییەکانی وەربگریت. وا دیارە جگە لە میوەی هەنجیر، گەڵای هەنجیر و چای گەڵای هەنجیر سوودی هەیە بۆ جەستە. ئاگاداربە، هەنجیری وشککراوە بڕێکی زۆر شەکری تێدایە؛ بۆیە زیادەڕەوی مەکە. لەو بابەتەی ئەمڕۆ بۆتان ئامادەمان کرد، دوای باسکردنی بەهای خۆراکی هەنجیر، زانیاری بەسوودمان پێشکەش کرد دەربارەی سوودەکانی ئەم میوە هاوینە بەتامە و گەڵاکانی. پاشان باسمان لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی ئەم میوەیە کرد.