کشتوکاڵی ستونی چییە و چ سوودێکی هەیە؟

زیادبوونی ژمارەی دانیشتووان لەگەڵ هەموو سوودەکانی، ئەگەر بە باشی بەڕێوەنەبرێت، دەتوانێت کێشەی زۆر دروست بکات. بە تێکڕا ژمارەی دانیشتوانی جیهان لە ساڵێکدا بە ڕێژەی 1% زیاد دەکات، ئەمەش مانای ئەوەیە کە ساڵانە پێویستی بە گەشەپێدانی بەرهەمی خۆراک هەیە. بەڵام زیادبوونی ژمارەی دانیشتووان بۆ خۆی دەبێتە هۆی لەدەستدانی زەوییە کشتوکاڵییەکان. چونکە لەگەڵ فراوانبوونی پیشەسازی و شارنشینی زەوییە کشتوکاڵییەکان دەکرێنە کارگە و خانووبەرە. ئامارە جیهانییەکان دەریدەخەن کە لە ماوەی ٤٠ ساڵی ڕابردوودا نزیکەی یەک لەسەر سێی زەوییە کشتوکاڵییەکان لەدەستچوون و بووەتە قوربانی زیادبوونی ژمارەی دانیشتووان. بەم پرۆسەیە 100 ساڵی تر کشتوکاڵی جیهان دەچێتە دۆخی سوورەوە و جێگەی کشتوکاڵ نامێنێت. یەکێک لە چارەسەرەکانی ئەم کێشەیە شێوازی کشتوکاڵی ستونی یان چاندنی ستونیە.

بەڵام پێویستە گرنگی بەو ڕاستییە بدرێت کە شێوازە تەقلیدییە کشتوکاڵییەکانیش زیان بە هەسارەکە دەگەیەنن و دەبنە هۆی دارستانبڕین و تێکچوونی خاک. بۆیە پێویستە شێوازی کشتوکاڵی تەقلیدی کەم بکەینەوە و ڕێگەی باشتر بۆ بەرهەمهێنانی خۆراک بدۆزینەوە. یەکێک لەو شێوازانەی کە لەگەڵ پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای کشتوکاڵی و زانستدا جێبەجێ کراوە و دەتوانێت جیهان لە قەیرانی خۆراک ڕزگار بکات، شێوازی چاندنی ستونیە. لەم بابەتەدا باس لەم شێوازە کشتوکاڵە دەکەین و گۆشە جیاوازەکانی دەکۆڵینەوە. بۆیە لەگەڵمان بمێنەرەوە بۆ ئەوەی باشتر فریادڕەسی کشتوکاڵ لە جیهاندا بناسیت.

کشتوکاڵی ستونی چییە؟

وەک وتمان یەکێک لە کێشە گەورەکانی بەردەم کشتوکاڵ لەمڕۆدا نەبوونی زەوی کشتوکاڵییە. بۆیە کاتێک ڕووبەڕووی کەمی شوێن دەبینەوە بە ئاراستەی ئاسۆیی، دەبێت بە ئاراستەی ستونی بجوڵێین. کشتوکاڵی ستونی لە ڕاستیدا هەوڵێکە بۆ ئەنجامدانی هەمان کار و خۆراک بەرهەم دەهێنێت. لەم شێوازە بەرهەمهێنانەدا بەرهەمەکان بە شێوەی چینە ستونیەکان دروست دەکرێن کە لە باڵەخانەکان و گەرمخانەکان لەسەر ڕەفە و چینە ستونیەکان بەیەکەوە گرێدراون و ئەگەری بەرهەمهێنانی بڕێکی زۆر ڕووەک لە زەوییەکی بچووکدا دابین دەکات.

جگە لە چاندنی بڕێکی زۆر ڕووەک لە شوێنێکی کەمدا، کشتوکاڵی ستونی ڕێگە بە گەشەکردنی ڕووەکی بێ خاک دەدات، وەک هایدرۆپۆنیک، ئاکواپۆنیک و ئایرۆپۆنیک. چەمکی کشتوکاڵی ستونی ٢٥ ساڵ لەمەوبەر لەلایەن مامۆستایەکی تەندروستی گشتی و ژینگە لە زانکۆی کۆڵۆمبیا ناسێندرا. هەرچەندە پلانە سەرەتاییەکەی هێشتا جێبەجێ نەکراوە، بەڵام کشتوکاڵی ستونی لە جیهاندا ناسراوە. بە تێپەڕبوونی کات ئەم شێوازە باشتر بووە و ئەمڕۆ تەکنەلۆژیای ژینگە کشتوکاڵییە کۆنترۆڵکراوەکان (CEA) بەکاردەهێنێت. لەم تەکنەلۆجیایەدا بە کۆنتڕۆڵکردنی پلەی گەرمی و ڕووناکی و شێ و گازەکانی پێویست بۆ ڕووەکەکان، دەتوانرێت خۆراک بەرهەم بهێنرێت.

ئەم شتانە کە هاوشێوەی تەکنەلۆژیاکانی چاندنن لە گەرمخانەکاندا، وا دەکات بتوانرێت بە درێژایی ساڵ چاندن و بەرهەمهێنانی بەرهەمی تازە بەبێ گوێدانە وەرزی جیاواز. بەڵام جیاوازی گەورەی نێوان ئەم جۆرە چاندنە و شێوازی چاندنی گەرمخانە، ڕێژەی بەرهەمی چێنراو بە زەوی داگیرکراوەوەیە. چونکە لە چاندنی گەرمخانەدا دەتوانرێت بەقەد زەوییە داگیرکراوەکان چاندن بکرێت، بەڵام لە چاندنی ستونیدا دەتوانرێت بەقەد چەند هێندەی زەوییە داگیرکراوەکان بەرهەم بچێندرێت.

شتێکی دیکە کە پێویستە لەبارەی کشتوکاڵی ستونیەوە ئاماژەی پێبدرێت ئەوەیە کە بە بەراورد لەگەڵ کێڵگە تەقلیدییەکان، تێچووی سەرەتایی و چاککردنەوە زۆر زیاتریان لەخۆدەگرێت. بۆ نموونە کێڵگەیەکی ستونی ١٠ نهۆمی لە ئوسترالیا نزیکەی ٨٥٠ هێندەی کێڵگەیەکی تەقلیدی لە لادێکان تێچووی زیاتر دەبێت. هەرچەندە ئەم تێچوونە لە کۆتاییدا سوودی دەبێت، بەڵام بە گشتی زۆر قورسە بە بەراورد بە کێڵگە تەقلیدییەکان.

مێژووی کشتوکاڵی ستونی

چەمکی کشتوکاڵ یان چاندنی ستونی چەندین سەدە کۆنە و مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی شەشەمی پێش زایین. بەڵام داهێنانی ڕاستەقینەی ئەم شێوازە لە سەدەی بیستەمدا ڕوویدا، کاتێک نیگەرانییەکان سەبارەت بە زیادبوونی ژمارەی دانیشتووان و ئاسایشی خۆراک زیادیان کرد. بەڵام ئەمە تەنها سەرەتایەک بوو و لەگەڵ تێپەڕبوونی کاتدا، پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا و پێویستی بە شێوازی کشتوکاڵی گونجاو ئەم شێوازەی باشتر و تەواوتر کرد. لەم بەشەی خوارەوەدا باس لە قۆناغە مێژووییەکانی ئەم شێوازە سەرنجڕاکێشەی کشتوکاڵ دەکەین.

باخچە هەڵواسراوەکانی بابل

لە سەدەی شەشەمی پێش زایین، فۆرمێکی سەرەتایی کشتوکاڵی ستونی نیشاندرا. باخچە هەڵواسراوەکانی بابل کە یەکێکە لە حەوت سەرسوڕهێنەرەکانی جیهانی کۆن، ئاستی بەرزبوونەوەیان بەکارهێناوە بۆ گەشەکردنی ڕووەکی جیاواز. ئەم بیرۆکەیەی گەشەپێدانی ڕووەک بە ئاراستەیەکی ڕاست وای لێکردین ئەمڕۆ بگەینە فۆڕمی تەواوەتی ئەم جۆرە کشتوکاڵە.

سەرهەڵدانی کشتوکاڵی ستونی

کشتوکاڵی ستونی بۆ یەکەمجار لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا لە ساڵی ١٩١٥ لەلایەن جیۆلۆجییەکی ئەمریکییەوە بە ناوی جیلبێرت ئێلیس بەیلی پێشنیارکرا. بەڵام پلانەکەی بەیلی بە تیۆری مایەوە و هەرگیز جێبەجێکردنی پراکتیکی نەبینی.

کشتوکاڵی مۆدێرن

زاراوەی کشتوکاڵی ستونی کاتێک سەرنجی ڕاکێشا کاتێک مامۆستای زانکۆی کۆڵۆمبیا دکتۆر دیکسۆن دیسپۆمیر بیرۆکەکەی لە کتێبی “چاندنی ستونی: خۆراکدان بە جیهان لە سەدەی بیست و یەکەمدا” ناساند. لەم کتێبەدا سوودەکانی گەشەپێدانی خۆراک لە پێکهاتە ستونیەکان و لە ناوچە شارییەکان ڕوونکردەوە و جەختی لەسەر ئەگەرەکانی کشتوکاڵی گونجاو و کارایی سەرچاوە و بەرهەمهێنانی بەکۆمەڵ کردەوە.

نموونە سەرەتاییەکانی چاندنی ستونی

لە سەرەتای ساڵانی ٢٠٠٠ زانایانی کشتوکاڵی دەستیان کرد بە تاقیکردنەوە لەسەر دیزاین و تەکنەلۆژیای جیاواز بۆ کشتوکاڵی ستونی. یەکێک لەو نموونە دیارانەی کە لە ساڵی ٢٠٠٤ لە سوید دەستی پێکرد، پڕۆژەی پلانکتۆن بوو. ئامانجی ئەم پڕۆژەیە دروستکردنی پێکهاتەیەکی گەرمخانەیی ستونی بوو بۆ بەرهەمهێنانی خۆراکی خەڵکی شارەکە. هەرچەندە ئەم پڕۆژەیە تووشی کێشە بوو و نەتوانرا بە تەواوی بەدی بهێنرێت، بەڵام سەرنجی جووتیارانی بۆ شێوازی چاندنی ستونی زیاد کرد.

پێشکەوتن لە تەکنەلۆژیا و پەرەسەندنی چاندنی ستونی

لە ساڵانی ٢٠١٠دا پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا بووە هۆی پەرەپێدانی کێڵگە ستونیەکان. تەکنیکەکانی وەک هایدرۆپۆنیک و ئایرۆپۆنیک و شێوازەکانی تری چاندن بەبێ خاک ڕێڕەوی کشتوکاڵیان لە میحوەرێکی ستونیدا ئاسانتر و خێراتر کردووە. بەڵام گرنگترین بەشی ئەم جۆرە کشتوکاڵە کۆنترۆڵکردنی ڕووناکی و پلەی گەرمی و هۆکارە ژینگەییەکان بوو، کە لەگەڵ پێشکەوتنی تەکنەلۆژیادا بوو بە مومکین.

کێڵگە ستونیەکانی ئەمڕۆ

لە ساڵانی ٢٠١٠ەوە کێڵگە بازرگانییە ستونیەکان لە سەرانسەری جیهاندا سەریان هەڵداوە. ئەم جۆرە چاندنە بە ڕادەیەک پێشکەوتووە کە ئەمڕۆ چەند کۆمپانیایەکی کشتوکاڵی ستونی وەک ئایرۆفارمز، پلێنتی و ڕاستی هارڤێست دەستیان کردووە بە کارپێکردن و جێبەجێکردنی تەکنیکە پێشکەوتووەکانی چاندنی ستونی لە ژینگە شارییەکان. لەم کێڵگانەدا کە بە شێوەی جیاواز بوونیان هەیە، وەک تاوەرە هەور بڕەکان و باخی سەربان و گەرمخانەی ڕاست، هەموو جۆرە بەروبوومێک بە سەوزەی گەڵادار و ڕووەکی دەرمانی و سەوزەی بچووک دەچێنرێت و دوای دروێنەکردن، دەفرۆشرێن بازاڕە ناوخۆییەکان. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئەمڕۆ نزیکەی ٣٠ هێکتار کێڵگەی ستونی لە جیهاندا دەچێنرێت و هەموو جۆرە بەرهەمێکی ڕووەکی بەرهەم دەهێنرێت.

داهاتووی کشتوکاڵی ستونی

ئاراستەی جوڵەی چاندنی ستونی بەجۆرێکە کە لەگەڵ لێکۆڵینەوە و پەرەپێدانی بەردەوام دەبێتە هۆی باشترکردنی کارایی و کەمکردنەوەی تێچوون و فراوانکردنی جۆراوجۆری بەرهەمەکان. پێشبینی دەکرێت لە داهاتوودا پەرەپێدانی فاکتەرەکانی وەک سەرچاوەی وزەی نوێبووەوە، ئەندازیاری بۆماوەیی، زیرەکی دەستکرد و سیستەمی کشتوکاڵی ستونی، ئەم پیشەسازییە بگۆڕێت و پێویستی خەڵک بۆ خۆراک بە تەواوی تێر بکات.

جۆرەکانی چاندنی ستونی

شێوازی جیاواز بۆ چاندنی ستونی بەکاردەهێنرێت، کە لە ڕووی پێکهاتە و ژینگە و ڕێکخستنەوە جیاوازن. لەمانەی خوارەوەدا بەدواداچوون بۆ شێوازە جیاوازەکانی ئەم کولتوورە دەکەین:

چاندنی ڕەفەی ستونی

لەم شێوازەدا ڕووەکەکان لە ڕەفەی کۆکراوەدا دادەنێین. هەر ڕەفەیەک چەندین دەفر یان سینی تێدایە بۆ چاندن و دەتوانرێت لە کەرەستەی جیاواز وەک پلاستیک، کانزا یان دار دروست بکرێت. ئەم سینیانە بەزۆری بە شێوەیەکی ستونی لەسەر یەکتر دادەنرێت بە بەکارهێنانی دەبە ئاسنییە ڕوپۆشکراوەکان (گالڤانایزد یان بۆیاخ). ئەم ڕێگایە بە شێوەیەکی باو بۆ چاندنی سەوزەی گەڵادار و گیا و سەوزەی بچووک بەکاردێت.

چاندنی ستونی لە تاوەرە بەرزەکاندا

تاوەرە بەرزەکان هاوشێوەی ستوونەکانن کە بۆشاییەکی زۆریان تێدایە. ئەم بۆشاییانە لە ڕاستیدا شوێنێکی باشە بۆ گەشەکردنی ڕووەک. ئەم تاوەرانە لە پەمپ و تایمەری دابینکردنی ئاو پێکهاتوون و خەزنەکانیان هەیە کە توانای جیاوازیان هەیە. لە نێو ئەو بەرهەمانەدا کە دەتوانرێت لەم تاوەرانەدا بچێنرێت، دەتوانرێت ئاماژە بە سەوزەی زەڵاتە و شووتی و ترێ بکرێت.

سیستەمی دیواری

ڕەنگە دیوارەکانتان بینیبێت کە ڕووەکی جیاوازیان تێدا چێنراوە. ئەم دیوارانە وەک تاوەرەکان کونیان تێدایە کە ڕووەک تێیدا دەچێنرێت. بەپێی بارودۆخی جووتیار، ئەگەری ئاودێری دڵۆپ ئەم جۆرە چاندنە هەیە و دەتوانرێت بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی بکرێت لەبری ئاودێری دەستی. ئەم شێوازە زۆرجار بۆ چاندنی سەوزەی بچووک یان ڕووەکی ڕازاوە بەکاردێت.

پێکهاتەکانی شێوەی A

ئەم پێکهاتانە لە سەقفێکی لێوار دەچن و لە هەردوو لا ڕووەکەکان گەشە دەکەن. لەم شێوازەدا بەهۆی گۆشەییەکەیەوە، لە ژێر هەر نهۆمێکدا شوێنێکی چۆڵ هەیە، ئەمەش ڕێگە بە ڕووەکەکان دەدات بە شێوەی هەڵواسراو بن و گەشە بکەن. هەرچەندە ئەم ڕووبەرە لێوارە کە لە پیتی A دەچێت، شوێنێکی زۆر داگیر دەکات، بەڵام بۆ هەندێک ڕووەک پێویستە.

کێڵگەی ستونی و چەپی گەرمخانە

گەرمخانەکان شوێنێکی زۆر باشە بۆ کشتوکاڵی ستونی. چونکە جگە لەوەی کە سیستەمی کۆنترۆڵکردنی ژینگەیان تێدایە، لە گەرمخانەکاندا دەتوانرێت ژینگە دوولایەنە بکرێت و دەتوانرێت ڕووەک لە چەند نهۆمێکدا بچێنرێت. جگە لەوەش بە دروستکردنی ڕەفە و بەکارهێنانی ستوونی گەرمخانە، دەتوانرێت چاندنێکی بەرچاوی ستونی ئەنجام بدرێت.

شێوازی چاندنی ستونی دەبێ چۆن بێت؟

مەبەست لە کشتوکاڵی ستونی چییە؟ ڕەنگە بەپێی پێناسەکان بەشێکی وەڵامی ئەم پرسیارەت دابێتەوە. بەڵام ئەم کشتوکاڵە تەنها بە مانای چاندن نییە لەسەر نهۆمی جیاواز یان لەسەربانی بینایەک. چاندنی ستونی کە بە باخداری ستونی ناسراوە، لە ڕاستیدا شێوازێکە بۆ گەشەکردنی ڕووەکەکان بە ڕێکخستنی ستونی. ئەمەش دەتوانێت بریتی بێت لە چاندنی ڕووەک لە ڕەفەی کۆکراوە یان کون لە دیوارەکەدا. لەم بەشەی خوارەوەدا هەنگاو بە هەنگاو شێوازی چاندنی ستونی ڕوون دەکەینەوە:

1. دیزاین و خستنەبازاڕ

لە هەنگاوی یەکەمدا دەبێت شوێنێکی گونجاو هەڵبژێرین بۆ ئەنجامدانی چاندنی ستونی. ئەم شوێنە دەتوانێت گەرمخانە و دامەزراوەی ناوماڵ و تاوەرەکان لەخۆبگرێت. لە هەنگاوی داهاتوودا دەبێت جۆری چاندنەکە دیاری بکەین و پێکهاتەکانی بۆ دیزاین بکەین. شێوەی دیزاینەکەت بەندە بە ژینگەی هەڵبژێردراو و ئامانجە کۆتاییەکانت لە چاندنی ستونی. بۆ نموونە ئەگەر پلانت هەیە گەرمخانەیەک لە نهۆمە جیاوازەکاندا بە شێوەی ستونی گەشە پێبدەیت، ئەوە بەسە کە ئێسکەپەیکەری بیناکەت بە بەکارهێنانی بۆری گالڤانایزد دروست بکەیت و زەوی کشتوکاڵی لەسەر هەر نهۆمێک دابنێیت. بەڵام ئەگەر پلانت هەیە کشتوکاڵی ستوونی بکەیت، پێویستە ستوونی کەشتیوانی دیزاین بکەیت و ڕووەکەکانت لەناویاندا گەشە پێبدەیت.

2. ئامادەکردنی تەختی چاندن و دەفرەکان

لەم قۆناغەدا سەرەتا دەبێت هەڵبژێریت کە ئایا دەتەوێت چاندنی گەرمخانە بە خاک یان چاندنی بێ خاک وەک هایدرۆپۆنیک یان ئایرۆپۆنیک. لە هەنگاوی داهاتوودا، ئێمە سینی چاندنی ڕووەک یان سیستەمی هایدرۆپۆنیکی تایبەت هەڵدەبژێرین و بە شێوەی ستونی لەناو پێکهاتە بنیات نراوەکاندا کۆیان دەکەینەوە بۆ ئەوەی ڕێگە بە ڕووەکەکە بدەین بە شێوەیەکی ڕاست گەشە بکات.

3. کۆنتڕۆڵکردنی هۆکارە ژینگەییەکان

ئێستا کە ئێمە ژێرخانمان بۆ گەشەی ڕووەکەکان دابین کردووە، کاتی ئەوە هاتووە ئامێرەکان دابنێین بۆ کۆنترۆڵکردنی هۆکارە ژینگەییەکان. لەم قۆناغەدا دەبێت ڕووناکی پێویست بۆ کارگەکان دابین بکەین بە دانانی گڵۆپی تایبەت و LED، هەروەها دانانی سیستەمی کۆنترۆڵی پلەی گەرمی و تەندروستی هەوا. بەم کارە ئێمە هەلومەرجی ژینگەیی گونجاومان بۆ گەشەی ڕووەکەکان دابین کردووە و فەزای تایبەتمەندمان وەک گەرمخانەیەک دروست کردووە.

4. دابینکردنی ئاو و ماددە خۆراکیەکان

تاکە کردارێک کە دەبێت پێش چاندنی ڕووەک بیکەین، دابینکردنی گرنگترین سەرچاوەی ژیانی ڕووەکەکانە، واتە ئاو و ماددە خۆراکیەکان. بۆ دابینکردنی ئاوی پێویست بۆ ڕووەکەکان، پێویستە سیستەمی ئاودێری بەرنامە بۆ داڕێژراو بەکاربهێنین وەکو ئاودێری دڵۆپەیی و ئاوڕێژکەر بۆ ئەوەی بڕی دابینکردنی ئاو کۆنتڕۆڵ بکرێت. بۆ گەیاندنی ماددە خۆراکیەکان دەتوانرێت گیراوەی خۆراکی هایدرۆپۆنیکی یان خاکە گەشەسەندووەکان بەکاربهێنرێت بۆ بەهێزکردنی ڕووەکەکان تا ڕادەی پێویست.

5. چاندن و پاراستن

ئێستا هەموو مەرجەکان ئامادەن بۆ چاندنی ڕووەک و دەبێت جۆری بەرهەمی گونجاو بۆ چاندنی ستونی هەڵبژێرین. بۆ ئەم مەبەستەش دەتوانین نەمامی تەندروست یان تۆوی ئامادە بۆ چاندن بەکاربهێنین و دەفرە پێشوەختە ئامادەکراوەکان پڕ بکەینەوە. بێگومان ئەمە تەنها سەرەتایەکە. لەمەودوا پێویستە بە بەردەوامی پشکنینی ڕووەکە چێنراوەکان بکەین بۆ ئەوەی ڕووبەڕووی کەمی ئاو و ماددە خۆراکیەکان و زیانەکانی ئافات و نەخۆشیەکان نەبنەوە و ڕێگای دروستی گەشەکردن بگرنە بەر. جگە لەمانە پێویستە ئەگەر پێویست بوو ڕووەکەکان ببڕین و گەشەی ڕاستیان باشتر لە پێشوو دابین بکەین بە ڕێگریکردن لە قەرەباڵغی.

6. دروێنەکردن

دوای گەشەکردنی تەواو و پێگەیشتنی ڕووەکەکە دەبێت کوالیتی بەرهەمەکە بپشکنین و دروێنەی بکەین. ئەم دروێنەیە کۆتایی ڕووەکی تەواو بووە و سەرەتای ڕووەکی نوێیە لە هەمان دەفردا. واتە بە دروێنەکردنی ڕووەکێک، ڕێوشوێنی پێویست بۆ چاندنی ڕووەکی داهاتوو دەگرینەبەر. بەم شێوەیە کارایی تەواوی کێڵگەی ستونی دروست دەکەین و بەرهەمهێنانی بەرزمان لێیەوە دەبێت.

سوودەکانی کشتوکاڵی ستونی

چاندنی ستونی کە بووەتە یەکێک لە شێوازە باوەکانی چاندنی ڕووەک لەمڕۆدا، چەندین سوودی هەیە بە بەراورد بە شێوازە کشتوکاڵییە تەقلیدییەکان. لێرەدا هەندێک لەو سوودانە دەخەینەڕوو:

کەمترین بەکارهێنانی شوێن

تەواو ڕوونە کە کاتێک چاندن لەسەر میحوەرێکی ستونی ئەنجام دەدرێت بەراورد بە میحوەرێکی ئاسۆیی، دەتوانرێت شوێنی کەمتر بەکاربهێنرێت. بۆ نموونە ئەگەر چاندنی تەقلیدیت لە ژوورێکی شێوە کوبدا کردبێت، ئەوا تەنها توانای ڕووی ژوورەکەت بەکارهێناوە. بەڵام کاتێک کشتوکاڵی ستونی ئەنجام دەدەیت، نەک تەنها ژینگەی چۆڵی ژوورەکە بەکاردەهێنیت، بەڵکو دیواری ژوورەکەش دەکەیتە زەوی کشتوکاڵ. ئەمەش بە تایبەتی لە ناوچە شارییەکان کە شوێنی کشتوکاڵی کەمیان هەیە گرنگە و دەیکاتە شێوازێکی باو.

زیادکردنی کارایی و بڕی بەرهەمهێنانی بەرهەمەکان

زۆرترین بەکارهێنانی شوێن دەبێتە هۆی زیادبوونی بەرهەمهێنانی بەرهەم لە هەر مەتر چوارگۆشەیەکدا. چونکە بە چاندنی ڕووەک بە شێوەی ستونی، هەموو شوێنی ژوورەکە بەکاردەهێنرێت و ئەزموونی چەندین بەرهەم دەکەیت. لەسەر بنەمای ئەمەش لە هەر هێکتارێک لە ژینگەیەکی داپۆشراودا دەتوانرێت بەرهەمێک کە هاوتایە لەگەڵ ٤ بۆ ٦ هێکتار چاندنی دەرەوە بەرهەمبهێنرێت و دروێنە بکرێت. بەم شێوەیە دەتوانرێت چاوەڕوان بکرێت لە بینایەکی ٣٠ نهۆمی کە ژێرخانی ٥ هێکتار بێت، بەرهەمێکی هاوتای ٢٤٠٠ هێکتار زەوی کشتوکاڵی ئاسۆیی دروێنە بکرێت.

بەکارهێنانی کارامەی سەرچاوەکان

وەک وتمان لە چاندنی ستونیدا، وەک گەرمخانەکان، پێویستی بە کۆنترۆڵکردنی ژینگە هەیە. ژینگە کۆنترۆڵکراوەکانی وەکو هایدرۆپۆنیک یان ئایرۆپۆنیک ڕێگە بە گەیاندنی وردی ئاو و ماددە خۆراکیەکان دەدات بۆ ڕەگی ڕووەک. ئەمەش بەکارهێنانی ئاو کەمدەکاتەوە بە بەراورد بە کشتوکاڵی ئاسایی و دڵنیای دەدات لەوەی کە ڕووەکەکان ئەو ماددە خۆراکییانە وەردەگرن کە پێویستیانە. جگە لەوەش لە گەرمخانەکاندا ژینگەیەکی کۆنترۆڵکراو تەنها بۆ یەک ئاستی ژینگە دابین دەکرێت. بەڵام لە حاڵەتی چاندنی ستونیدا ئەو وزەیەی کە بەکاردەهێنرێت بۆ هەموو ئاستەکان بەکاردەهێنرێت.

بەرهەمهێنان بە درێژایی ساڵ

بەهۆی بوونی فەزای کۆنترۆڵکراو لە چاندنی ستونیدا گۆڕانی وەرزی و کەشوهەوا کاریگەری لەسەر ڕووەکەکان نابێت و بچووکترین زیانیان پێناگات. ئەمەش وا دەکات بتوانرێت بە درێژایی ساڵ ڕووەک بچێنرێت لە چاندنی ستونیدا هەروەک چۆن چاندنی گەرمخانە. بۆنەیەک کە پێویستیت بە بازاڕە وەرزییەکان کەمدەکاتەوە و پێویستی بە گەشتکردن بۆ مەودای دوور بۆ دەستخستنی ڕووەکی وەرزی نامێنێت.

کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی ژینگە

بوونی ئامێری کۆنترۆڵکردنی ژینگە لە سیستەمی کشتوکاڵی ستونیدا دەتوانێت کاریگەرییەکی کەمتر لەسەر ژینگە دروست بکات لە چاو کشتوکاڵی تەقلیدی. چونکە دروستکردنی ژینگەیەکی نەڕژاو ڕێگری دەکات لە چوونە ژوورەوەی ئافات و مێرووەکان و پێویستی بەکارهێنانی قڕکەر کەمدەکاتەوە. هەروەها لە شێوازەکانی چاندن بەبێ خاک، بەکارهێنانی خاک گەیشتۆتە سفر و وەرینی خاک نابینین. بێگومان نابێت چاوپۆشی لەوە بکرێت کە کشتوکاڵی ستونی لە ماڵەوە و لە ژینگەی شارەکاندا ئەنجام دەدرێت و پێویستی بەکارهێنانی ئامرازەکانی گواستنەوە کەمدەکاتەوە. ئەمەش دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی دوکەڵی ئۆتۆمبێل و کەمتر پیسبوونی هەوا.

بەرزکردنەوەی کوالێتی بەرهەم

وەک وتمان کشتوکاڵی ستونی ژینگەیەکی کۆنترۆڵکراو بەکاردەهێنێت کە دەتوانێت بە وردی هۆکارەکانی وەک ڕووناکی و پلەی گەرمی و شێ کۆنتڕۆڵ بکات، ئەمەش ڕێگە دەدات کە بارودۆخی گەشەکردنی گونجاو دابین بکرێت و کوالیتی بەرهەمەکە زیاد بکات. جگە لەوەش دانەنانی بەرهەمی چێنراوی ستونی لەبەردەم ئافات و مێرووەکاندا وامان لێدەکات بەرهەمێکی تەندروست و کوالیتی بەرزمان هەبێت.

نموونەی سەرکەوتووەکانی کشتوکاڵی ستونی لە جیهاندا

1- AeroFarms

کۆمپانیای ئایرۆفارمز کۆمپانیایەکی کشتوکاڵی ستونیه‌ و بنکەکەی لە ویلایەتی نیوجرسییە و تەکنەلۆژیای airpeak بەکاردەهێنێت. بە بەکارهێنانی سیستەمی ئەڵقەیی ئەم کێڵگە ڕاستە ئاو و ماددە خۆراکیەکان دەسوڕێتەوە و هەموو جۆرە سەوزە و ڕووەکی گەڵادار دەچێنێت. شێوازە کارامەکان و ئامێرە مۆدێرنەکانی کۆمپانیای ئایرۆفارمز بووەتە هۆی زیادبوونی بەرچاوی کوالیتی بەرهەم بە بەراورد بە شێوازە تەقلیدییەکانی کشتوکاڵ. بەهۆی شێوازی داهێنەرانەی لە کشتوکاڵی ڕاستدا، ئەم زەوییە کشتوکاڵییە توانیویەتی بە ڕێژەی ٩٥٪ بەکارهێنانی ئاو کەم بکاتەوە و یەکێکە لە سەرکەوتووترین کێڵگە ڕاستەکان لە جیهاندا.

2- Plenty

یەکێک لە کۆمپانیا سەرکەوتووەکان لە بواری کشتوکاڵی ستونیدا کۆمپانیای پلانێتە کە بارەگا سەرەکییەکەی لە سانفرانسیسکۆیە. کۆمپانیاکە سیستەمی کشتوکاڵی ستونی بەکاردەهێنێت بۆ گەشەپێدانی کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان، لەوانە سەوزەی گەڵادار، سەوزەی خاچدار و شووتی. کێڵگە ستونیەکانی ناوماڵیان بە تەکنەلۆژیای پێشکەوتووی وەک گڵۆپی LED و سیستەمی گەیاندنی ئاو و ماددە خۆراکییە ئۆتۆماتیکیەکان تەیارکراون. سیستەمی کۆنترۆڵکردنی ژینگە لە کێڵگە ڕووەکییەکان وایکردووە دروستکردنی ئەو کێڵگانە لە شارەکاندا و ڕووەکی تازە بگاتە دەستی بەکاربەر بەبێ ئەوەی پێویستی بە گواستنەوەی درێژخایەن هەبێت.

3- Sky Greens

کۆمپانیای سکای گرینز یەکێک لە پڕۆژە کشتوکاڵییەکانی سەنگافورە. ئەم کۆمپلێکسە لە بەشەکانی وەک گەرمخانە و تاقیگە و تاوەرەکانی کشتوکاڵی ستونی پێکهاتووە، و بە گەورەترین کشتوکاڵی ستونی لە سەنگافورە دادەنرێت. ئەم تاوەرە ستوونییانە بە شێوەیەک دروستکراون کە بە شێوەی بازنەیی بسووڕێنەوە و تیشکی خۆر بە یەکسانی بە هەموو ڕووەکەکان بدەن. لەم کێڵگانەدا سەوزە و میوە بچووکەکانی وەک شووتی دەچێنرێن و دواجار لە بازاڕە ناوخۆییەکان دەفرۆشرێن. چونکە ئەم کۆمپلێکسە دەکەوێتە ژینگەیەکی شارستانی و دەتوانێت پێویستی ئەوان بۆ ئەو جۆرە هاوردەکردنە دابین بکات. ئامانجێکی دیکەی دروستکردنی سکای گرینەکان ڕزگارکردنی خەڵکی سەنگافور لە ئەگەری برسێتی جیهانی و ڕێگریکردن لە زیادەڕۆیی لە بەکارهێنانی ئاو بۆ گەشەکردنی ڕووەک.

ئەنجام

لە جیهانێکدا کە ڕۆژ بە ڕۆژ ژمارەی دانیشتوانەکەی زیاد دەکات و دارستان و ناوچە کشتوکاڵییەکانی دەگۆڕێت بۆ شار، پێویستە مرۆڤ بیر لە ڕێگایەک بکاتەوە بۆ چاندنی ڕووەک تەنانەت لە ماڵەکانیشدا. باشترین ڕێگا بۆ ئەم کارە کشتوکاڵی ستونیە، کە تەنانەت لە ژوورێکی ٢٠ مەتریشدا دەتوانێت ڕووبدات. ئەم شێوازە چاندنە وەک ئۆپەراسیۆنێکی ڕزگارکەری جیهان ناسراوە. ڕەنگە یەکەم کێڵگەی ستونی لە مێژوودا بە باخچە هەڵواسراوەکانی بابل هەژمار بکرێت کە ڕووەکی لەسەر میحوەرەکەی ستونی چاندووە. بەڵام چاندنی پێشکەوتووی ئەمڕۆ تەنانەت ناتوانریت لەگەڵ ئەو باخچانە بەراورد بکرێت.

ئەمڕۆ کشتوکاڵی ستونی بە شێوازی جیاواز ئەنجام دەدرێت، وەک کشتوکاڵی ستونی لە ڕەفەدا، کشتوکاڵی ستونی لە تاوەرەکاندا، سیستەمی دیوار، پێکهاتەکانی شێوەی A، و کشتوکاڵی ستونی و بە چەند قۆناغێکی گەرمخانە. ئەم قۆناغانە کە بریتین لە دیزاین و ڕێکخستن، ئامادەکردنی جێگا و دەفرەکانی چاندن، کۆنترۆڵکردنی هۆکارە ژینگەییەکان، دابینکردنی ئاو و ماددە خۆراکیەکان، چاندن و پاراستن و دروێنەکردن، لە هەموو جۆرەکانی چاندنی ستونی نزیکەی یەکسانن و تەنها لە وردەکارییەکان جیاوازن.

چاندنی ڕووەک بە شێوەی ستونی سوودەکانی وەک کەمترین بەکارهێنانی شوێن و کەمکردنەوەی کاریگەرییە ژینگەییەکان و زیادکردنی کوالیتی بەرهەمەکان لەخۆدەگرێت، هەروەها زیانەکانی وەک ئاڵۆزی تەکنەلۆژی و بەکارهێنانی وزەی زۆر و کێشەی گەردەنکردن دەهێنێتە ئاراوە. ئەم جۆرە چاندنە چەندین نموونەی سەرکەوتووی هەیە لە جیهاندا، یەکێک لە باشترینەکانیان بریتییە لە سکای گرینەکانی سەنگافور. بەکارهێنانی کەرەستەی کۆنتڕۆڵ و نەبوونی خاک لەم جۆرە چاندنە تەمەنی لە هەسارەکانی تردا زیادی کردووە و لێکۆڵینەوە و تاقیکردنەوە بۆ ئەم کارە دەستی پێکردووە. بۆیە کشتوکاڵی ستونی نەک هەر چارەسەری پێداویستییەکانی خۆراکی ڕۆژانەی خەڵک دەکات، بەڵکو داهاتوو دەکاتە شوێنێکی گەورەتر و سەلامەتتر.